Angola wacht "donkere toekomst" na tien jaar vrede

Slechts een kleine elite kon profiteren van de economische opleving in land in zuidelijk Afrika. De meeste Angolezen leven nog steeds in armoede.

"Er is economische groei geweest, maar op het gebied van democratie, mensenrechten en sociale ontwikkeling is het land achteruit gegaan", zegt Elias Isaac, landdirecteur bij het Open Society Initiative for Southern Africa (Osisa).

In de afgelopen tien jaar had Angola een van de snelst groeiende economieën van Afrika. De Wereldbank verwacht dat het bruto binnenlands product (bbp) van Angola dit jaar zal groeien met 12 procent. Die groei is vooral te danken aan de inkomsten uit olie-export. Angola is na Nigeria de grootste olieproducent van Afrika.

Slechts een klein deel van deze inkomsten bereikt de bevolking. Ongeveer tweederde van de Angolese bevolking van 16,5 miljoen mensen leeft van minder dan 2 dollar per dag.

Schone schijn

Recente investeringen in infrastructuur, inclusief wegen, vliegvelden, scholen en ziekenhuizen, en de belofte een miljoen huizen te bouwen, worden door de oppositie afgedaan als "schone schijn." De investeringen en beloften zijn volgens de oppositie bedoeld om de aandacht af te leiden van de zelfverrijking van een kleine, welvarende elite.

"Corruptie, nepotisme en gebrek aan respect voor de wet zijn de belangrijkste problemen in Angola", erkent Marcolino Moco, voormalig premier en een van de weinige kritische stemmen binnen de Volksbeweging voor de Bevrijding van Angola (MPLA). De MPLA bestuurt Angola sinds 1975.
 
Een sprekend voorbeeld is een tekort van 24 miljard euro in de schatkist waar de regering geen verklaring voor kan geven. De Amerikaanse waakhond Revenue Watch Institute (RWI) heeft deze week aan het Internationaal Monetair Fonds (IMF) gevraagd om een lening van 130 miljoen dollar (97,6 miljoen euro) tegen te houden totdat de Angolese autoriteiten volledig en openbaar hebben verantwoord hoe de miljarden zijn uitgeven.

Verkiezingen

"De president gebruikt overheidsgeld als persoonlijk bezit", zegt Horácio Junjuvili, lid van de belangrijkste oppositiepartij Nationale Unie voor de Totale Onafhankelijkheid van Angola. Hij vermoedt dat een groot deel van de 24 miljard euro is weggesluisd naar private buitenlandse bankrekeningen.

Het is een publiek geheim dat de dochter van president José Eduardo dos Santos, die de financiële zaken van de familie regelt, in de afgelopen jaren miljoeneninvesteringen heeft gedaan in Angola en Portugal.

Naar verwachting zullen er in augustus of september van dit jaar parlementsverkiezingen worden gehouden in Angola. Weinig Angolezen geloven echter dat die tot verandering zullen leiden. "We weten niet of de verkiezingen eerlijk zullen verlopen", zegt Junjuvili.

Dos Santos is al aan de macht sinds 1979. De regerende MPLA heeft een grote meerderheid in het parlement en kan regeren met weinig constitutionele checks and balances.

De president heeft al laten zien dat hij een nieuwe kieswet, waarin bepaald is dat een onafhankelijk rechter hoofd van de kiescommissie moet zijn, negeert. Tegen de wet in, benoemde hij Susana Ingles, een advocaat die goede banden met de president heeft. Oppositiepartijen hebben bezwaar gemaakt tegen Ingles' benoeming en wachten nu op een uitspraak van de Hoge Raad. 

Demonstraties

Angolezen gingen in de afgelopen maanden herhaaldelijk de straat op, niet alleen om te protesteren tegen sociale en economische omstandigheden, maar ook om meer democratie te eisen. "Het risico op politieke instabiliteit is hoog", waarschuwt Moco.

De autoriteiten reageerden op de protesten met geweld. Sinds januari zijn vijf demonstraties tegen de regering verboden. Er werden minstens 46 demonstranten gearresteerd. Hoewel vrijheid van meningsuiting officieel gegarandeerd is, bestaat er geen persvrijheid in het land. Vrijwel alle kranten en tv-zenders zijn in handen van de presidentiële familie.