Wereld is slecht voorbereid op rampen

Eind 2008 bracht het instituut  voor het VN-bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Zaken een rapport uit over de humanitaire kosten van de klimaatverandering.

"We houden mensen misschien in leven en we helpen ze misschien te overleven", zegt Walker, "maar we doen dat niet op zo'n manier dat ze herstellen en in staat zijn de volgende crisis aan te kunnen."

Walker pleit er voor het ad hoc-karakter van de internationale humanitaire hulp te verlaten. "We komen op een punt waarop deze crises zo omvangrijk en frequent worden, dat je een internationaal systeem moet opzetten dat ervoor zorgt dat zowel voor als na rampen snel hulp geboden kan worden."

Walker zegt dat dat geldt voor alle natuurrampen, of ze nu wel of niet veroorzaakt worden door klimaatverandering, inclusief aardbevingen en tsunami's.

De andere complicerende factor in hulpontvangende landen zoals Pakistan en Haïti, is dat herstel op lange termijn moeizaam verloopt als gevolg van gebrek aan geld, infrastructuur, overheidsdiensten en armoede onder de bevolking.

Spaargeld

Hoewel de mensen uit de provincie Atjeh in Indonesië hun leven weer op de rails wisten te krijgen na de tsunami van 2004, ging vrijwel al hun spaargeld daaraan op, zegt hij. "Als we nu weer een tsunami zouden krijgen, wordt het veel moeilijk voor de mensen om daarvan te herstellen", zegt Walker. 

Robert Fox, directeur van Oxfam Canada, zegt dat hulporganisaties zich realiseren dat ze hun capaciteit bij humanitaire crises moeten uitbreiden en "strategischer" moeten worden. In Pakistan waren te weinig hulpverleners, ook toen hulporganisaties massaal waren uitgerukt. "We kunnen meer dan één crisis tegelijk aan, maar meer dan één megacrisis tegelijk is een spagaat", zegt Fox.

Een controversieel aspect van hulpverlening is de toenemende betrokkenheid van buitenlandse militairen. Amerikaanse en Canadese militairen leverden op Haïti materiaal en zetten communicatiesystemen en infrastructuur op. Ook werden helikopters van het Amerikaanse leger ingezet om mensen te redden en voorraden af te leveren in de overstroomde gebieden in Pakistan.

Fox is er tegen dat hulporganisaties nauw samenwerken met het Amerikaanse leger, dat in Pakistan bijvoorbeeld met grote argwaan wordt bekeken. Het Amerikaanse leger is namelijk ook betrokken bij aanvallen op islamisten in Pakistan.

Mentaliteitsverandering

Militaire inzet kan echter belangrijk zijn in gebieden waar chaos heerst, zegt onderzoeker Michael Byers van de Universiteit van British Columbia. De combinatie van helikopters, liftvoertuigen en de inzet van genietroepen is vaak nodig om de ontwrichting en chaos na een ramp het hoofd te bieden.

Het grootste obstakel is in het geval van Canada het leger zelf, zegt hij, omdat defensie niet voldoende inspeelt op het bieden van humanitaire hulp, zelfs niet nu hun militairen in Afghanistan actief zijn.

"Het is een kwestie van een mentaliteitsverandering; de legerleiding zal moeten inzien dat humanitaire missies een essentieel onderdeel van het werk in het leger zullen worden. Ik verwacht dat hulp bij humanitaire rampen de belangrijkste taak zal worden voor het Canadese leger in de komende jaren. Dat is bij de leiding nog niet echt doorgedrongen", zegt Byers.