Veilige seks in India stilaan geen verre droom meer

In een half verduisterde kamer in een wijk in de miljoenenstad Chennai zitten een paar vrouwen rond een tafel waarop dozen met 'Nirodh' staan, het meest populaire condoom in India.

De vrouwen zijn gekleed in kleurrijke sari's. Ze hebben teenringetjes aan en op hun voorhoofd is een rode stip geschilderd. Een van de vrouwen opent de doos en haalt er een paar condooms en een houten fallus uit. De andere vrouwen giechelen. Een voor een halen ze het condoom uit de verpakking en trekken die over de fallus. Het is een zeldzaam moment om mee te maken. Al deze vrouwen hebben immers een baan als sekswerker, iets dat ze vaak angstvallig geheim houden voor hun familie.

De wens van de klant

Een veertigjarige vrouw die zich Baby laat noemen is het meest bedreven met de condooms. Zij gaat rond in Chennai en leert andere sekswerkers over de gevaren van onveilige seks en hoe ze zich kunnen beschermen tegen hiv en andere overdraagbare aandoeningen.

Mede door haar inspanningen en trainingen zijn condooms nu ingeburgerd geraakt in het leven van de 6300 sekswerkers in de stad. Maar, het gebruik ervan hangt nog steeds volledig af van de wens van de klant.

"We proberen in te praten op klanten en hen te zeggen dat het voor beiden de veiligste manier is om ons te beschermen tegen hiv of andere infecties zoals gonorroe", zegt Baby. "Maar het vergt vaak veel overredingskracht. De meeste mannen doen een condoom om tegen hun zin."

Vrouwencondoom

India is een van de grootste fabrikanten en uitvoerders van condooms ter wereld. Het overheidsbedrijf Hindustan Latest Limited (HLL) produceert jaarlijks meer dan een miljard condooms, inclusief Nirodh. Van deze laatste soort worden jaarlijks 650 miljoen stuks gratis weggegeven in het kader van de Veilige Seks-campagne. Vrouwencondooms zitten daar niet bij. Die moeten zelf worden aangekocht.

Toch zouden vrouwencondooms enorm bijdragen aan de gezondheid van vrouwen, zegt AJ Hariharan van de Indian Community Welfare Organization (ICWO). "Maar ze zijn duur". Een pakje klassieke condooms kost 25 roepies. Vrouwencondooms kosten 59 roepies of zelfs meer. Dat is te duur voor vrouwelijke sekswerkers die gemiddeld 200 tot 500 roepies per dag verdienen en daar hun familie van moeten onderhouden.

"Het is een onbereikbaar luxeproduct voor hen", zegt Hariharan. Hij legt uit dat deze vrouwen vaak niet beseffen dat ze met een vrouwencondoom sneller kunnen werken. Het aandoen van een mannencondoom is omslachtig, doet vaak de erectie verdwijnen en neemt in die zin veel tijd. "Vrouwen die voor een paar uur een kamer huren en een vrouwencondoom gebruiken, kunnen de klanten sneller bedienen. Daardoor kunnen ze meer klanten doen in kortere tijd, en houden ze meer geld over."

Family Planning 2020

Organisaties zoals de ICWO hebben de overheid gevraagd om het vrouwencondoom gratis te maken, maar ze vingen bot tot nu toe.

De groep sekswerkers is dan wel niet bij machte om aan vrouwencondooms te komen, ze zijn volgens Hariharan nog altijd beter af dan veel andere gemarginaliseerde bewoners van Chennai. De sekswerkers gaan immers regelmatig op controle in een van de acht ziekenhuizen in de stad. Daar krijgen ze ook gratis condooms.

India heeft vier jaar geleden Family Planning 2020 (FP2020) aanvaardt, een plan dat vrouwen weerbaar moet maken en hen ondersteunt in het recht om zelf te beslissen met wie en wanneer ze aan kinderen willen beginnen. De bedoeling is ook om de Duurzaamheidsdoelen (SDG's) 3 en 5 te bereiken tegen 2030: universele toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidszorg voor iedereen. India heeft hiervoor 2 miljard dollar gereserveerd, te spenderen in de komende acht jaar aan gezondheidszorg voor de armste en meest kwetsbare groepen.

Eerder deze week waren vertegenwoordigers van FP2020 samen in Londen om een stand van zaken op te maken.

Voor India is dit een goede kans om de wereld te vertellen wat het land al gedaan heeft en te herhalen dat ze de doelstellingen willen bereiken, zegt Lester Coutinho, adjunct-directeur voor gezinsplanning bij de Bill & Melinda Gates Foundation.

"Regeringen, waaronder die van India, kunnen binnen dit kader beter inschatten waar de leemtes nog zitten", zegt Coutinho "Adolescenten, jongeren en vrouwen bereiken en adviseren kan bijvoorbeeld nog beter. Het zijn een paar van de concrete oplossingen die de overheid kan aannemen."