Rusland en China houden Assad in het zadel

China  en Rusland zijn permanente leden van de VN-Veiligheidsraad en gebruiken hun vetorecht om een VN-interventie te blokkeren. Libanon en Irak, twee buurlanden van Syrië, weigeren op hun beurt om sancties tegen het land af te dwingen. Door die tweespalt kan Assad het hoofd blijven bieden aan een opstand die meer dan acht maanden geleden begon.

De boodschap van de BRICS-landen, Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika, is duidelijk: “Elke inmenging in Syrië, die niet strookt met het VN-charter, moet uitgesloten worden.” Als gevolg daarvan zal de VN-Veiligheidsraad niet kunnen instemmen met een machtsoverdracht of militaire interventie in Syrië, zoals wel is gebeurd met Libië.

Maar hoelang kan Assad de stijgende druk in westerse en Arabische publieke opinie nog weerstaan? Er zijn veel geruchten over een initiatief van de Arabische Liga, maar volgens politiek analist Mouin Rabbani kan die maar weinig uitrichten. “Als je kijkt naar de geschiedenis, zie je maar weinig gevallen waar de Arabische Liga het verschil kon maken”, zegt hij, met verwijzing naar onder meer Palestina, Libanon en Irak. “En recentelijk faalde de Liga ook in Libië, Bahrein en Jemen. Dat zal in Syrië niet anders zijn.”

VN-verdeeldheid

Binnen de Verenigde Naties betekende een dubbel veto van Rusland en China vorige maand het einde voor een resolutie die de hoge aantallen burgerdoden in Syrië veroordeelde.

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties slaagde er wel in om een, weliswaar niet-bindende, resolutie goed de keuren die de ernstige en systematische mensenrechtenschendingen in het land sterk veroordeelt.

Volgens Philippe Bolopion van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch slaagde de Algemene Vergadering zo waar de Veiligheidsraad faalde. De Veiligheidsraad moet nu dringend werk maken van een resolutie die een wapenembargo oplegt, zegt hij. De raad moet de zaak doorverwijzen naar het Internationaal Strafhof en de Syrische leiders die betrokken zijn bij het misbruik straffen.

Begin van het einde

George A. Lopez, hoogleraar aan de University of Notre Dame in Notre Dame (VS) denkt dat de sancties door de Arabische Liga en westerse landen als de VS, Groot-Brittannië, Canada en de EU het begin zijn van het einde voor Assad.

De president zal door de sancties vooral zonder liquiditeiten komen te zitten, minder opties hebben op de wapenmarkt en te kampen krijgen met Syrische zakenelites die minder verdienen. De sancties zullen ook een belangrijke psychologische impuls geven aan de dissidenten, denkt hij. De economische malaise zou meer soldaten overhalen te deserteren en de overheid uiteindelijk dwingen om te onderhandelen over een machtsoverdracht.

Oplossing in eigen land

Rabbani heeft in ieder geval weinig goede woorden over voor de initiatieven van de Arabische Liga. Hij wijst op de hypocriete houding van de andere lidstaten. “Dus Bahrein schaart zich achter de strijd voor een politieke minderheid, de Saoedi's strijden voor gelijkheid van vrouwen en de Verenigde Arabische Emiraten breken een lans voor de vrijheid van meningsuiting? Te gek voor woorden”, zegt hij. “Waar was de Arabische Liga toen Gaza en Libanon gebombardeerd werden door Israël? Hoe kan ze nu plots de Arabische publieke opinie overtuigen dat het opeens de Arabische gemeenschappelijke belangen heeft ontdekt?”

Volgens Rabbani zijn er geen eenvoudige oplossingen voor de situatie in Syrië. “Gezien de moordende koppigheid en arrogantie van het regime lijkt er geen ander alternatief dan een machtsoverdracht”, zegt hij. Maar als die van buitenaf wordt opgelegd, zal het volk zo snel mogelijk de illegitieme leiders willen verdrijven. “Het is duidelijk dat het regime uiteindelijk verantwoording zal moeten afleggen voor dit gedrag”, zegt hij. “Maar dat maakt op geen enkele manier de activiteiten van buitenlandse machten legitiem.”