Iraakse scholen lopen leeg

Het Iraakse schooljaar begon op 20 september, maar de klassen zijn slecht gevuld. In oktober zat er maar een goed miljoen kinderen op de banken, zegt het ministerie van Onderwijs. Irak telt nochtans 3,5 miljoen schoolplichtige kinderen.

De achteruitgang is schrijnend. Vorig jaar ging volgens de Britse hulporganisatie Save the Children nog driekwart van de Iraakse kinderen naar school. En net voor de Amerikaanse invasie van maart 2003 ontbrak er nauwelijks een Iraaks kind op het appèl. Irak kreeg in 1982 zelfs de prijs van de VN-organisatie voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur (Unesco) voor zijn strijd tegen de ongeletterdheid. In geen enkel ander islamitisch land konden toen meer vrouwen lezen en schrijven.

Op bezoek in een lagere school in al-Amiriyah, een onrustig district in het westen van Bagdad, moet je eerst langs hopen vuilnis lopen. Het schoolgebouw heeft een nieuwe laag gele verf gekregen, maar binnen worden de jaren van verwaarlozing meteen duidelijk.

"Tijdens het regime van Saddam Hoessein leden de scholen omdat de overheid geen geld had door de VN-sancties", zegt de schooldirecteur. "Nu is de corruptie van de aannemers en de hogere ambtenaren in het ministerie van onderwijs het grootste probleem."

Er is geld om de scholen op te kalefateren, maar "de aannemers die de contracten in de wacht slepen, schilderen alleen de muren en brengen wat goedkope accessoires aan om hun geld te kunnen innen. Dan verdwijnen ze", schampert de directeur.

Maar ouders en leerkrachten liggen vooral wakker van de onveiligheid. "Met al die aanslagen en ontvoeringen durf je toch geen kinderen meer naar school te sturen", zegt Um Suthir, een moeder van drie. De meeste Iraakse moeders begeleiden hun kinderen naar en van de schoolpoort. Zowel vrouwen als kinderen lopen steeds meer gevaar gekidnapt te worden.

In veel scholen in Bagdad duurt de lesdag maar vier uur of minder. Meer laten het lerarentekort en het gebrek aan schoolmateriaal niet toe. Voor de veiligheid is het ook goed dat kinderen niet de hele dag op de banken zitten. Toch blijven heel wat ouders hun kinderen naar school sturen. "Wat is het alternatief?", vraagt Um Abdulla terwijl ze aan de schoolpoort wacht op haar kinderen.

Andere ouders kunnen hun kinderen gewoon niet meer naar school sturen. Vluchtelingengezinnen zijn terechtgekomen op plaatsen waar geen scholen in de buurt zijn. Soms moeten dergelijke kinderen er ook mee voor zorgen dat er brood op de plank komt.

Het Kinderfonds van de Verenigde Naties (Unicef) stelde twee jaar geleden ook al vast dat Iraakse kinderen geen fatsoenlijk onderwijs meer kregen. "Irak had een van de beste schoolsystemen van het Midden-Oosten", schreef de organisatie toen in een rapport. "Nu volgen miljoenen kinderen lessen in gebouwen zonder stromend water of toiletten, met afbrokkelende muren, gebroken ramen en lekkende daken." De situatie is intussen alleen maar erger geworden.

De gevolgen laten niet op zich wachten. De Unesco schat dat geen 60 procent van de Iraakse bevolking nog kan lezen en schrijven. Tussen 2000 en 2003 gold dat nog voor driekwart van de bevolking.

Het probleem is het grootst in Bagdad en in de steden in de provincie al-Anbar, ten westen van de hoofdstad. Bijna een derde van de schoolgebouwen worden daar gebruikt door Amerikaanse en Iraakse soldaten. IPS MDG2 (PD/ADR)