Kloof tussen arm en rijk groeit in Latijns-Amerika

Het bruto binnenlands product (bbp) van Latijns-Amerika en de Caraïben zal dit jaar met 4,1 procent stijgen, verwacht de Cepal. Dat is positief, maar tegelijk wordt de ongelijkheid groter, waarschuwt  de VN-instantie. In Brazilië bijvoorbeeld is de hoofdstad Brasilia negen keer rijker dan de noordelijke staat Piauí. In Peru is de Andesregio Huancavelica zeven keer armer dan de zuidelijke kuststrook van Moquegua.
De Cepal publiceerde hierover zopas een nieuwe studie, 'Het uur van de ongelijkheid'. De uitdaging is nu te "groeien om meer gelijkheid te realiseren", zegt Cepal-hoofd Alicia Bárcena. Daarbij moet de overheid een actievere rol spelen en die taak niet aan de markt overlaten, stelt ze.

Sociale uitgaven

Volgens de Cepal-studie is de kloof tussen arm en rijk het grootst in Bolivia, Ecuador, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua, Paraguay, Peru en de Dominicaanse Republiek. Deze landen investeerden gemiddeld slecht 181 dollar per persoon in sociale uitgaven in de periode 2007-2008.  Bij Argentinië, Brazilië, Chili, Costa Rica, Panama en Uruguay was dat gemiddeld 1029 dollar. Bovendien heeft deze laatste groep het grootste bbp per inwoner van Latijns-Amerika.
Halfweg bevinden zich Colombia, Mexico en Venezuela met een gemiddelde investering van 619 dollar per persoon.
Volgens de Cepal zouden de landen met de kleinste sociale uitgaven 6 tot 9 procent van hun bbp moeten investeren opdat kinderen tot vijf jaar, ouderen en werklozen alle basisvoorzieningen hebben. Bij de landen met de grootste sociale uitgaven is een investering van 1 tot 1,5 procent van het bbp nodig, bij de landen in de middenmoot 2 tot 4 procent.

Onvoldoende

Ondanks deze uitdagingen erkent de Cepal dat de netto sociale uitgaven flink gestegen zijn in Latijns-Amerika, van 12 procent in 1990 naar 18 procent in 2008. Tegelijk daalde de armoede, van 44 procent in 2002 tot  33 procent in 2008.
Maar deze vooruitgang is onvoldoende, stelt de Cepal. De sociale uitgaven moeten een nog grotere impuls krijgen, zegt ze, vooral omdat de wereldwijde crisis de koopkracht van veel gezinnen heeft aangetast en negen miljoen mensen in de armoede heeft geduwd.

KMO's

Om de sociale ongelijkheid weg te werken pleit de Cepal onder meer voor een homogenere productiestructuur. Niet alleen de topbedrijven maar ook de kleine en middelgrote ondernemingen moeten makkelijker toegang kunnen krijgen tot de internationale markten.
"De productiestructuur is zo heterogeen en gefragmenteerd dat we in sommige sectoren bedrijven zien die produceren alsof ze tot de eerste wereld behoren en kleine ondernemers die werken alsof in ze zich in een vierdewereldland bevinden", zegt Martin Hopenhayn, coördinator van de Cepal-studie. "Zo ontstaat een mechanisme die de ongelijkheid doet toenemen." Volgens deze expert leidt een verbetering van de situatie bij kleine en middelgrote ondernemingen tot een verbetering van de situatie van hun werknemers.
Er moet ook een  grotere samenwerking komen tussen de Latijns-Amerikaanse landen. Zo moeten de administratieve verschillen kleiner worden, stelt de Cepal-studie.