"Alle kinderen vaccineren kan tot 160 miljard besparen"

Nooit eerder werden er zoveel kinderen gevaccineerd. Gemiddeld vier kinderen op de vijf krijgen een spuitje tegen difterie, kinkhoest en tetanus. Dat betekent wel dat nog 24 miljoen kinderen het zonder deze levensreddende vaccins moeten stellen. Deze verloren levens betekenen ook een verlies aan productiviteit die oploopt tot 160 miljard euro. Dat staat in The Priceless Payoff, een studie in opdracht van de Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health die verscheen in het gerenommeerde blad Health Affairs.

Bill Gates

De kwestie kwam ook aan bod bij de donorconferentie die Global Alliance for Vaccines and Immunisation (GAVI) zopas in Londen hield. Met 3 miljard euro leverde de conferentie meer op dan gehoopt. Miljardair Bill Gates deed 700 miljoen euro in het zakje en noemde het evenement "vrijgevigheid op z'n best". De Britse premier en gastheer van de conferentie David Cameron zegde 900 miljoen euro toe.

GAVI is ervan overtuigd dat het met dit vers geld 250 miljoen nieuwe vaccins voor kinderen in arme landen kan aankopen tegen 2015. Toch toont onderzoek aan dat zelfs de bijdragen die in Londen werden geleverd, tekort zullen schieten om te vermijden dat er elke 20 seconden een kind sterft.

"De schatting van 160 miljard euro als verlies aan economische productiviteit is heel voorzichtig",  zegt Orin Levine, directeur van Vaccine Access Center aan de Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health en co-auteur van het rapport Priceless Payoff. "Want we gingen ervan uit dat alle levens gelijk zijn. In werkelijkheid kan het bedrag veel hoger liggen."

Crucell

GAVI krijgt lof uit de hele wereld toegezwaaid, maar er klinkt ook kritiek op de invloed van farmaceutische bedrijven op het publiek-private initiatief. Enkele weken geleden meldde The Financial Times een stoelendans onder de aandeelhouders van GAVI. Het Nederlandse farmaceutische bedrijf Crucell had plannen om van plaats te ruilen met GlaxoSmithKline (GSK) en de nieuwe industriële vertegenwoordiger te worden in GAVI's raad van bestuur.

Als nieuwe aanwinst van de farmareus Johnson and Johnson pompte Crucell vorig jaar 600 miljoen dollar aan GAVI-fondsen in vaccinatieprogramma's in arme landen. Tegelijk haalde het 60 procent van zijn inkomsten in 2010 (615 miljoen euro) uit de verkoop aan GAVI van zijn vaccin Quinvaxem, dat kinderen immuun maakt voor difterie, kinkhoest, tetanus en hepatitis.

Tegen 2012 verwacht Crucell 760 miljoen euro te verdienen uit de verkoop van vaccins aan GAVI. "Dit belangenconflict is te groot", zei Daniel Berman van de campagne voor toegang tot noodzakelijke medicijnen bij Artsen Zonder Grenzen vorig maand. "Bijna elk punt op de agenda bij vergaderingen van GAVI heeft betrekking op Crucell."

Unicef

Unicef, een van de grootste afnemers van vaccins, publiceerde een volledige prijslijst van alle producten die ze aankochten van farmaceutische fabrikanten. Het VN-kinderfonds wil zo de transparantie vergroten en lagere prijzen bekomen.

Voor vaccins tegen de pneumokok bijvoorbeeld gebruiken "bedrijven als GSK en Pfizer een bijzonder financieringsmechanisme bij hun verkoop aan GAVI dat schandalig duur uitvalt voor donoren en belastingbetalers", stelt Berman.  Samen met Oxfam International zet Artsen Zonder Grenzen GAVI onder druk om de vrije markt te laten spelen en farmaceutische bedrijven te weren uit de raad van bestuur.