Vlaamse rectoren verdedigen Noord-Zuidwerking

De universitaire ontwikkelingssamenwerking zou mogelijkerwijs volledig of gedeeltelijk overgaan naar Vlaanderen. In afwachting van een finaal akkoord tussen Vlaanderen en de federale overheid, vestigen we graag de aandacht op het belang van een snelle beslissing. We zijn al bijna eind maart van een lopend jaar en nog steeds is er geen formele goedkeuring door de federale overheid van de lopende jaarprogramma's voor 2012.

Zonder deze goedkeuring dreigen immers 457 bursalen uit het Zuiden, die momenteel al in België verblijven, op straat terecht te komen, samen met 37 personeelsleden van de Vlaamse universiteiten en hogescholen en 22 van VLIR-UOS. Daarnaast staan 137 projecten momenteel on hold, wat in totaal 2.400 professoren, onderzoekers, docenten en studenten in Vlaanderen en het Zuiden affecteert.

Twee weken geleden verspreidden de media het bericht dat het kernkabinet van de federale regering een akkoord zou hebben bereikt over een besparing van 250 miljoen euro op de zogenaamde usurperende bevoegdheden. Het gaat om bevoegdheden die eigenlijk onder de gewesten en gemeenschappen vallen, maar waarvoor de federale overheid nog uitgaven doet. De universitaire ontwikkelingssamenwerking zou tot de usurperende bevoegdheden behoren en dus naar Vlaanderen overgaan.

In de week van 19 maart 2012 zou de federale overheid een eerste keer samenkomen met de gemeenschappen en gewesten om te beslissen over de al dan niet overheveling, en in voorkomend geval, de modaliteiten van deze overheveling. De hamvraag zal zijn wie de universitaire ontwikkelingssamenwerking wil financieren. Zowat iedereen lijkt momenteel op zoek te zijn naar extra middelen om de gaten in de begroting te vullen, waardoor de universitaire ontwikkelingssamenwerking tussen wal en schip dreigt te vallen.

Sinds 2008 beheert VLIR-UOS onder de vleugels van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) de federale middelen voor universitaire ontwikkelingssamenwerking met Vlaamse universiteiten en hogescholen. Aan Franstalige zijde is dat CUD. VLIR-UOS ondersteunt partnerschappen tussen universiteiten en hogescholen, in Vlaanderen en het Zuiden, die innovatieve antwoorden zoeken op globale en lokale uitdagingen. Uniek aan het samenwerkingsmodel van VLIR-UOS is dat wordt ingezet op langetermijnpartnerschappen met een beperkt aantal instellingen in het Zuiden. De samenwerking is een win-win voor alle partijen en een essentiële investering in de toekomst, niet alleen van het Zuiden, maar ook van België en Vlaanderen. VLIR-UOS staat in Europa model voor deze manier van samenwerken.

Laat de universitaire ontwikkelingssamenwerking geen speelbal zijn van communautair of budgettair getouwtrek. We vragen de federale en de Vlaamse overheid om

• zo snel mogelijk duidelijkheid te verschaffen over de middelen voor universitaire ontwikkelingssamenwerking in 2012 en 2013;
• een mogelijke transfer van de bevoegdheid naar gemeenschappen en gewesten niet de vorm te laten aannemen van een verkapte besparing. Wij pleiten ervoor om de lopende engagementen en de daaraan gekoppelde middelen te vrijwaren;
• de 0,7%-norm te behouden, met name het honoreren door België van het internationaal afgesproken engagement om 0,7% van het BNP te investeren in ontwikkelingssamenwerking;
• een mogelijke transfer voorbereid en gecoördineerd te laten verlopen. De eventuele overheveling van bevoegdheden vereist immers een zorgvuldig transitieproces en overleg tussen de relevante overheden en de betrokken organisaties. Wij durven te hopen dat wij als sector in voorkomend geval zullen worden geconsulteerd. Liefst zien wij een mogelijke transfer op zijn vroegst pas vanaf 2013 ingaan, zodat alle betrokken partijen de kans krijgen om deze overdracht voor te bereiden, zonder dat lopende projecten en akkoorden in het gedrang worden gebracht.

Paul Van Cauwenberge, rector Universiteit Gent, voorzitter VLIR

Mark Waer, rector Katholieke Universiteit Leuven

Paul De Knop, rector Vrije Universiteit Brussel

Alain Verschoren, rector Universiteit Antwerpen

Luc De Schepper, rector Universiteit Hasselt

Martine De Clercq, waarnemend rector Hogeschool Universiteit Brussel