Kies geen partij in Midden-Oosten, zeggen vredeswerkers

"We zijn maar een minderheid, maar revoluties beginnen altijd met een klein groepje", zegt Shlomit Benjamin, socioloog aan de Universiteit van Tel Aviv. Ze is Joods, maar heeft een Syrische vader, en is dus een Arabische Jood. Een 'mizrahi'. "Daardoor kan ik de Arabieren niet als vijand zien. Ze horen bij m'n familie."

Benjamin is een van de ondertekenaars van het manifest "Ruh Jedida: A New Spirit for 2011", dat jonge Arabische Joden onlangs schreven om steun uit te spreken voor de Arabische Lente. Ze herkennen de onvrede van hun leeftijdsgenoten, schrijven de mizrahi's: "Wij leven ook in een regime dat de economische en sociale rechten van de meeste burgers met voeten treedt [...] en racistische barrières opwerpt tegen Arabische Joden, Arabieren en de Arabische cultuur."

Verzoening

De jonge mizrahi's zijn niet de enigen die geen partij willen kiezen. Er zijn heel veel groepen die ondanks de politieke uitzichtloosheid blijven werken aan verzoening, blijkt uit een belrondje langs een aantal vredestichters.

"De meeste mensen hier willen wel vrede, maar ze vertrouwen de andere kant niet", zegt rabbi Yehiel Grenimann, die voor de organisatie Rabbis for Human Rights op de Westelijke Jordaanoever werkt. "Palestijnen zijn bang, uiteraard, omdat hun land is bezet. Maar Joden hebben ook een angst die gegrond is. Veel mensen zijn hun hele familie verloren in de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn bang voor een Hamas die de staat Israël van de kaart wil vegen. Beide kanten zullen moeten veranderen, om vertrouwen te kweken."

Zo'n 120 rabbi's van verschillende politieke kleur hebben zich bij de organisatie aangesloten. Juist deze maand wonnen ze in de VS de prestigieuze Gandhi Peace Award. "We willen de waarden van de Torah in de praktijk brengen, vooral op microniveau. We assisteren Palestijnen met de jaarlijkse olijfoogst, bijvoorbeeld, of zijn woordvoerder voor ze in rechtszaken tegen kolonisten. Op dit moment sta ik te wachten op een groep Amerikanen die een rondleiding willen door Oost-Jeruzalem."

Milieu

"Of we overleven samen, of we gaan samen te gronde", zegt Hanna Siniora, de Palestijnse co-directeur van het Israel Palestine Center for Research and Information (IPCRI), een denktank die praktische oplossingen voor het conflict bestudeert. "Op milieugebied bijvoorbeeld. Door het conflict vergeet iedereen de uitputting van watervoorraden en de vervuiling van ondergrondse reservoirs. Als we niet samenwerken, gaat dat op een ramp uitlopen."

"Natuurlijk wordt mijn volk onderdrukt, en natuurlijk vind ik dat ze een eigen staat nodig hebben. Maar dan? Dan is onze toekomst nog steeds vervlochten met die van Israël. We leven samen op een klein stukje land. Daarom willen wij vast werken aan warmere relaties tussen beide volken."

Voor beide volken

Dat kan heel gevoelig liggen, niet alleen in binnen-, maar ook in buitenland, zegt Salim Munayer, directeur van Musalaha Reconciliation Ministries. "Ons wordt in het buitenland vaak gevraagd of we ons willen distantiëren van bepaalde meningen van de ene partij, om zo te laten zien dat we voor de andere zijn. Maar dat kan niet, als we aan verzoening werken. We moeten advocaat van de andere partij zijn. We zijn voor allebei. Het moment dat je partij kiest, word je deel van het conflict."

Musalaha bestaat uit christelijke Palestijnen en messiaanse Joden. "Wat ons bindt is het geloof in Jezus, die ons leerde om de vijand lief te hebben. Maar we werken met mensen uit alle geloofsgroepen. Een van onze activiteiten is de Woestijnontmoeting, waarbij Joodse en Palestijnse jongeren, en jeugdleiders, elkaar leren kennen door samen ontberingen te doorstaan op een trektocht door de woestijn, te voet of per kameel."

Je kunt je afvragen wat voor zin het heeft om 'elkaar te leren kennen' als je de volken uit elkaar ziet drijven. Musa Subeh, accountant bij de gemeente Bethlehem, is sceptisch. "Ik heb de kans gehad om Israeli's te ontmoeten die vrede willen. Dat was goed, en m'n blik werd er ruimer door, maar uiteindelijk leidt het niet tot vrede. De trend is dat mensen alleen maar steeds extremere politici kiezen, zowel Israeli's als Palestijnen."

"Het enige wat ik tegen mensen als Musa kan zeggen is: blijf asjeblieft doorgaan", zegt rabbi Grenimann. "Mijn volk heeft een oprechte angst. We hebben Palestijnen nodig om die angst weg te nemen. Als mensen elkaar mijden omdat ze denken dat de ander gevaarlijk is, wordt dat een self-fulfilling prophecy. Onze regering gebruikt die angst. Daarom moeten we mensen helpen elkaar te gaan vertrouwen en inzien dat de ander ook is gemaakt naar Gods beeld. Vertrouwen is ook self-fulfilling."