De schaduwkanten van snelle kritiek op ontwikkelingssamenwerking

Wat mij het meeste stoort is dat de schrijver een aantal zware insinuaties maakt en tegelijkertijd weinig kennis van zaken toont. Alhoewel deze stellingen soms zeer algemeen geformuleerd zijn, kan de lezer als snel (foutief) concluderen dat dit op het Rode Kruis van toepassing is. Daarom zou ik graag op een aantal van deze boude stellingen willen reageren:

“Niet democratisch”

De auteur beweert dat ngo’s niet democratisch werken en geen verantwoording moeten afleggen ten aanzien van de armen (de begunstigden van de ontwikkelingsprogramma’s). Is dat zo? Oordeelt u zelf met het Nepalese Rode Kruis als voorbeeld.

Nepal staat dit jaar centraal in de Music For Life-actie rond diarree. Het Nepalese Rode Kruis telt 1 miljoen vrijwilligers, waaronder de meerderheid ‘armen’ waarvan sprake is in het artikel. Het Nepalese Rode Kruis is overal in het land werkzaam en was de enige organisatie die zijn activiteiten kon verder zetten tijdens het conflict begin deze eeuw dankzij haar sterke verankering in de gemeenschap. Sinds meer dan een kwart eeuw worden de ontwikkelingsprojecten opgezet op basis van de noden die de ‘armen’ zelf in kaart brengen.

Stellen dat de armen monddood zijn en hun noden niet kenbaar kunnen maken betuigt van weinig respect voor de lokale bevolking en lokale organisaties zoals het Nepalese Rode Kruis.

“De vrije markt”

De schrijver van dit opiniestuk pleit voor meer samenwerking met bedrijven en het laten werken van marktmechanismen van onder andere vraag en aanbod. Ook hier plaats ik graag enkele kanttekeningen.

In 2008 was ik in Malawi voor een project rond ‘water’ dat het Rode Kruis met de opbrengst van Music For Life 2007 ondersteunde. Dit project werd samen met vrijwilligers van het Rode Kruis van Malawi en leden van het lokale watercomité opgesteld. Daarin staan hun wensen rond de watervoorziening, wat hun inbreng zou zijn en op welke manier we het project duurzaam blijft.

In het dorp waar dit project uitgevoerd werd, ontmoette ik een Palestijn die voor een firma uit Dubai werkte. Hij was bezig met het plaatsen van een gsm-mast in het dorp. De ‘vrije markt’ zorgde er immers voor dat iedereen kon beschikken over een gsm en een goede verbinding. Maar drinkbaar water? De markt had blijkbaar bepaald dat ze dat niet nodig hadden.

“Gebrek aan transparantie”

De auteur klaagt het gebrek aan transparantie aan. Het Rode Kruis zou het publiek niet informeren over waar de opbrengst naartoe is gegaan. Nochtans is alle informatie heel eenvoudig te vinden op de Music For Life-website van het Rode Kruis. Wij staan daarnaast ook altijd open voor bijkomende vragen.

Na 30 jaar werkzaam in de sector ben ik de eerste om toe te geven dat de oplossingen die we aanbieden niet zaligmakend zijn. We werken echter wel dagelijks aan de kwaliteit en doeltreffendheid van onze acties. We staan open voor genuanceerde kritiek en vragen over de resultaten van hetgeen we ondernemen. Maar voor een opiniestuk dat alles op een hoopje gooit, pas ik.

Axel Vande Veegaete is verantwoordelijke Internationale Hulpverlening bij Rode Kruis-Vlaanderen