China houdt top groeilanden uit politiek vaarwater

China, dat de leiders van de overige BRICS-landen donderdag ontvangt op het tropische eiland Hainan, onderstreept dat de groep geen politieke agenda heeft. De deelnemers zullen "diepgaand ideeën uitwisselen over de internationale situatie, economie, financiën, ontwikkeling en andere onderwerpen en de verdere samenwerking tussen de BRICS-landen uittekenen", laat het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken weten.

De Chinese president Hu Jintao zal op Hainan zijn Braziliaanse collega Dilma Rousseff ontvangen, de Russische president Dmitry Medvedev, de Indiase premier Manmohan Singh en de Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma.

Geen politieke agenda

"Ik denk dat het niet de juiste tijd is om een gemeenschappelijke politieke agenda te hebben", zegt Liu Youfa, vicevoorzitter van het Chinees Instituut voor Internationale Studies (CIIS). Het CIIS is een denktank van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. "De vijf landen werken samen omdat ze zich in een gelijkaardige economische ontwikkelingsfase bevinden en hun buitenlandse handel een vergelijkbare structuur heeft. Misschien zullen de leiders als ze elkaar ontmoeten ook over sommige politieke aangelegenheden praten. Maar ik denk niet dat het feit er geen politieke agenda is, momenteel een belangrijke zorg is voor het BRICS-mechanisme."

Qu Xing, de voorzitter van het CIIS, zegt ook dat er bijvoorbeeld geen consultaties geweest zijn tussen de vijf landen in de aanloop naar de stemming over de resolutie van de VN-Veiligheidsraad die een vliegverbod instelde boven Libië. China, Rusland en India onthielden zich bij de stemming, terwijl Zuid-Afrika voor stemde.

Voorlopig maken de BRICS-landen vooral op economisch vlak indruk. De vijf landen waren in 2010 goed voor 18 procent van het bruto binnenlands product van de hele wereld. Hun onderlinge handel is tussen 2001 en 2010 met gemiddeld 28 procent per jaar toegenomen, tot een totaal van 230 miljard dollar (159 miljard euro) in 2010.

Samenwerking, geen confrontatie

Met name China wil de groep zoveel mogelijk uit het politieke vaarwater houden. "De BRICS-landen zijn uit op samenwerking en niet op confrontatie met andere ontwikkelingslanden", verklaarde de Chinese Buitenlandminister Yang Jiechi vorige maand. Yang vindt dat de groep van de vijf landen lof verdient voor haar bijdrage aan de aanpak van de financiële crisis, aan het economisch herstel en aan de strijd tegen de klimaatverandering. Op die gebieden zullen de BRICS-landen nog een grotere rol gaan spelen als resultaat van de bijeenkomst op Hainan, verwacht Yang.

Volgen Jiang Shixue, adjunct-directeur van het Instituut voor Latijns-Amerikaanse Studies aan de Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen, moeten de BRICS-landen zich ook meer bezighouden met onderwerpen die ook voor andere ontwikkelingslanden grote uitdagingen vormen - de hervorming van de internationale financiële instellingen, voedselveiligheid, energiebevoorrading en klimaatverandering. Op die manier kan de BRICS-groep volgens Jiang vermijden alleen een spreekbuis te worden van kleine kransje van leden.