Strijd tegen corruptie stagneert overal ter wereld

De nieuwe index, die vandaag (dinsdag) is gepubliceerd, rangschikt 180 landen en gebieden op basis van de gepercipieerde niveaus van corruptie in de publieke sector op een schaal van 0 tot 100. Daaruit blijkt dat het wereldwijde CPI-gemiddelde voor het tiende jaar op rij onveranderd is gebleven op 43. Twee derde van de landen scoort onder de 50.

In het afgelopen decennium zijn 154 landen ofwel achteruitgegaan of gestagneerd, zegt Transparency International, dat de jaarlijkse index opstelt. Somalië (13), Syrië (13) en Zuid-Soedan (11) zijn ook dit jaar de hekkensluiters. Maar sinds 2012 zijn 23 landen aanzienlijk gedaald, waaronder ook geavanceerde economieën zoals Australië (73), Canada (74) en de Verenigde Staten (67). De VS valt zelfs voor het eerst uit de top 25.

Helemaal bovenaan de index staan Denemarken (88), Finland (88) en Nieuw-Zeeland (88). Vijfentwintig landen hebben hun score aanzienlijk verbeterd, waaronder Estland (74), Seychellen (70) en Armenië (49).

Relatie met mensenrechten

Uit de nieuwe index blijkt dat er een duidelijke link is tussen corruptieniveaus en de mensenrechtensituatie. Terwijl de inspanningen ter bestrijding van corruptie stagneren en verslechteren, worden de mensenrechten en de democratie aangevallen.

“Dat is geen toeval”, zegt Transparency International. “Het voortdurende gebruik door regeringen van de covid-19-pandemie om mensenrechten en democratie uit te hollen, kan in de toekomst ook leiden tot scherpere achteruitgang over de hele wereld.”

Van de 23 landen waarvan de CPI-score sinds 2012 aanzienlijk is gedaald, zijn er 19 ook gedaald op de score voor burgerlijke vrijheden. En 98 procent van de 331 geregistreerde moorden op mensenrechtenverdedigers in 2020 vond plaats in landen met een CPI-score onder de 45.

“Mensenrechten zijn niet zomaar een nice-to-have in de strijd tegen corruptie”, zegt Delia Ferreira Rubio, voorzitter van Transparency International. “Autoritaire regimes vernietigen onafhankelijke ‘checks and balances’ en maken anticorruptie-inspanningen afhankelijk van de elite. Ervoor zorgen dat mensen vrijuit kunnen spreken en collectief kunnen werken om de macht ter verantwoording te roepen, is de enige duurzame weg naar een samenleving vrij van corruptie.”

Filipijnen, Venezuela en Mali

Ferreira Rubio verwijst onder meer naar de Filipijnen, Venezuela en Mali. De Filipijnen zijn in 2014 gedaald tot een score van 33. President Rodrigo Duterte heeft er sinds 2016 de vrijheid van vereniging en meningsuiting ingeperkt en het land kampt met een hoog aantal moorden op mensenrechtenverdedigers.

Ook in Venezuela heeft president Nicolás Maduro politieke tegenstanders en journalisten het zwijgen opgelegd. Het land is het afgelopen decennium aanzienlijk gedaald op de CPI en haalt in de laatste editie een score van amper 14. 

Mali, dat drie militaire staatsgrepen in de afgelopen tien jaar meemaakte, daalde tot 29.