Financiële problemen bij VN zullen vooral Afrika treffen (OPINIE)

De VN kijken aan tegen een tekort van 1,7 miljard dollar, omdat een derde van de lidstaten de bijdrage niet op tijd heeft betaald. Daardoor zal bespaard moeten worden en zullen sommige van de huidige activiteiten mogelijk teruggeschroefd moeten worden.

De problemen zijn niet nieuw: voldoende geld vinden is al sinds de beginjaren van de VN een uitdaging. De term “financiële crisis” blijkt al sinds de jaren 1960 op te duiken in VN-discussies.

Maar in de jaren 1990 werd de crisis bijzonder prangend. Die periode viel samen met een enorme uitbreiding van VN-vredesmissies als gevolg van veel interne conflicten in landen overal ter wereld. De activiteiten waren mogelijk door een nieuwe samenwerking tussen de grootmachten en een dalend gebruik van hun vetorecht in de Veiligheidsraad. Maar het groeiend aantal vredesmissies deed de financiële druk ook toenemen.

De achterstallige betalingen door de VS liepen op, en daarmee steeg ook de schuld van de VN tot 2,3 miljard dollar. De VS zijn de grootste financier van de VN, en hoewel de situatie in de jaren daarop wat verbeterde, bleef de financiële gezondheid van de organisatie erg afhankelijk van de stiptheid van Amerikaanse betalingen.

De VS zijn nog steeds de belangrijkste financier, momenteel goed voor 22 procent van het totale budget. Het land gebruikt die positie continu als drukkingsmiddel om toegevingen af te dwingen. Het is erin geslaagd om een vermindering van de bijdrage te onderhandelen en drukte tegelijk hervormingen en besparingen door binnen de organisatie.

Achterstallige betalingen

Door de jaren heen is de situatie van achterstallige betalingen door lidstaten eerder regel dan uitzondering geworden. Toch draagt de grote meerderheid van de lidstaten minder dan 1 procent van het werkingsbudget bij. De begroting wordt opgesteld door de Algemene Vergadering, die ook verantwoordelijk is voor het bepalen van de individuele bijdragen door elke lidstaat. Daarbij wordt rekening gehouden met de economische capaciteit van elk land.

Hoewel de meeste lidstaten op tijd betalen https://www.un.org/en/ga/contributions/honourroll.shtml, kunnen de effecten groot zijn als de VS dat niet doet. Verschillende cruciale programma’s worden afgevoerd, zoals onlangs nog het humanitaire werk van de VN in Jemen.

Geld voor vredesmissies

Het budget voor vredesmissies staat los van de operationele kosten van de VN. Het aandeel van de VS in dat budget is zelfs nog groter: 28 procent.

Wie de financiële zorgen van de VN goed wil begrijpen, moet ook oog hebben voor de zware impact van de vredesmissies op de werking en de unieke invloed die de VS kunnen uitoefenen op de werking van de organisatie.
Vredesmissies zijn de belangrijkste kostenpost voor de VN, en zijn ook de meest prominente activiteit op het vlak van vrede en veiligheid. Het huidige budget voor de missies bedraagt 6,5 miljard dollar per jaar. De effecten van een aanzienlijk tekort voor die vredesmissies is een reden voor grote bezorgdheid. Als de missies ondermijnd worden, wordt ook de vrede zelf ondermijnd.

Afrika

En als de missies worden beperkt, dan zal dat naar alle waarschijnlijkheid vooral slecht nieuws zijn voor het Afrikaanse continent. In 2017 hadden grootschalige besparingen bijvoorbeeld een aanzienlijke impact op de operaties in Darfoer, en ook andere missies in Afrika hadden eronder te lijden.

De VN leiden momenteel dertien actieve vredesmissies in de wereld, en zeven daarvan zijn in Afrika. Afrikaanse landen leveren bijna de helft van alle blauwhelmen die wereldwijd worden ingezet. 

In Afrika zijn er momenteel missies in de Westelijke Sahara, Darfoer, Abyei, Zuid-Soedan, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Mali en de Democratische Republiek Congo. Met uitzondering van de Westelijke Sahara zijn dat allemaal grootschalige missies waar duizenden medewerkers worden ingezet. De meeste van de operaties zijn al verschillende jaren bezig.

Wat nu?

De huidige financiële crisis kan beperkt worden als de lidstaten hun achterstallige betalingen wegwerken, maar het is moeilijk voor te stellen dat het probleem helemaal verdwijnt. Het gevaar zal altijd blijven dat tekorten in de financiering sommige van de belangrijkste activiteiten compromitteren.

Daarom is het belangrijk dat regionale instellingen hun eigen capaciteiten blijven ontwikkelen om te reageren op crisis binnen hun regio.

Afrikaanse staten hebben via de Afrikaanse Unie en regionale organisaties zoals de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten grote inspanningen gedaan om de lokale capaciteit te versterken om problemen dicht bij huis aan te pakken. Gezien de onzekere financiële staat van de Verenigde Naties kan dat alleen als een goede zaak bestempeld worden.

Hoewel de VN sinds mensenheugenis geplaagd worden door financiële problemen, blijft het noodzakelijk om de basis te versterken om de instelling in staat te stellen haar verantwoordelijkheden na te komen. Die taken - de internationale vrede en veiligheid garanderen – betekenen dat haar financiële noden oneindig zijn.

Er zal altijd iets nieuws zijn om te doen, een nieuw initiatief dat gelanceerd kan worden om een bepaald probleem aan te pakken.  En hoewel er nog wat bespaard kan worden op de bureaucratie binnen de VN, maakt die maar een relatief klein deel uit van de kosten. Het is daarom van belang dat de lidstaten, en met name de VS, hun bijdrage aan het budget garanderen.

Bron: The Conversation