De kosten van de oorlog in Afghanistan in levens, dollars en jaren

De Verenigde Staten vielen Afghanistan binnen eind 2001 om Al Qaeda uit te schakelen, de taliban af te zetten en het land weer op te bouwen. Op 30 augustus 2021 voltooiden de VS de terugtrekking van hun troepen uit Afghanistan, waarmee twee decennia van conflict op een hoogst onzekere manier werden afgesloten.

De voorbije 11 jaar heb ik de post-9/11 conflicten van nabij gevolgd voor het Costs of War Project, een initiatief dat meer dan vijftig academici, medici en juridische experts samenbrengt. Samen brengen we verslag uit over de menselijke, economische, financiële en politieke kost en gevolgen van de oorlogen in Irak en Afghanistan.

Uiteraard kunnen die cijfers op zichzelf geen compleet beeld geven van wat er gebeurd is en de betekenis daarvan. Maar ze kunnen helpen om deze oorlog in perspectief te plaatsen.

De cijfers die hieronder worden uitgelicht, waarvan sommigen slechts op 1 september 2021 zijn vrijgegeven door het Cost of War Project, helpen het verhaal van de oorlog in Afghanistan te vertellen.

Van 2001 naar 2021

Op 18 september 2001, stemden het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden en de Senaat respectievelijk 420 tegen 1 en 98 tegen 0 om de VS een mandaat te verlenen om ten oorlog te trekken. Het ging niet enkel om Afghanistan, maar om een campagne van onbeperkte duur tegen “degenen die verantwoordelijk zijn voor de recente aanvallen op de Verenigde Staten.” Volksvertegenwoordiger Barbara Lee van Californië was de enige die tegen de oorlog gestemd had.

Met andere woorden: Het Amerikaanse Congres had na de aanslagen van 9/11 slechts 7 dagen nodig om te debatteren over de oorlog en hem goed te keuren.

Met 7.262 dagen vanaf de eerste aanval op Afghanistan tot de laatste terugtrekking van de troepen, zou Afghanistan de langste oorlog van de VS zijn. Maar dat is het niet: de VS hebben de Koreaanse oorlog namelijk niet officieel beëindigd. En de Amerikaanse operaties in Vietnam, die halverwege de jaren vijftig begonnen en die na de oorlogsverklaring van 1965 voortduurden tot 1975, kunnen qua looptijd ook wedijveren met Afghanistan.

“War on Terror”

President George W. Bush vertelde de leden van het Congres op 20 september 2001 dat de oorlog wereldwijd, zowel openlijk en geheim zou plaatsvinden en heel lang zou kunnen duren.

“Onze war on terror begint bij Al Qaeda, maar daar eindigt hij niet. Hij zal niet beëindigd worden tot elke terroristische groepering met een globaal bereik gevonden en verslagen is. (… ) Amerikanen moeten zich niet voorbereiden op één veldslag, maar op een langdurige campagne zoals we nog nooit eerder meegemaakt hebben”, zei hij.

Enkele weken later begonnen de VS Afghanistan te bombarderen. De taliban gaven zich over in Kandahar op 9 december 2001. In maart 2002 begonnen de VS hen opnieuw ernstig te bestrijden.

In april 2002 beloofde president Bush te helpen "ware vrede" in Afghanistan te brengen:

“Vrede zal worden bereikt door Afghanistan te helpen zijn eigen stabiele regering te ontwikkelen. Vrede zal worden bereikt door Afghanistan te helpen bij de training en ontwikkeling van zijn eigen nationale leger. En vrede zal worden bereikt door een werkend onderwijssysteem voor jongens en meisjes.”

De wereldwijde “War on Terror” bleef niet beperkt tot operaties in Irak en Afghanistan. De VS heeft op dit moment antiterreuroperaties in 85 landen.

De menselijke kost

De meeste Afghanen van vandaag moesten nog geboren toen de Amerikanen binnenvielen. De mediaanleeftijd in Afghanistan is slechts 18,4 jaar. Rekening houdend met de oorlog tegen de Sovjet-Unie van 1979 tot 1989 en de burgeroorlog in de jaren negentig, hebben de meeste Afghanen onder bijna voortdurende oorlog geleefd.

Volgens het Amerikaanse Bureau of Labor Statistics zijn er 980.000 Amerikaanse oorlogsveteranen van Afghanistan. Van deze mannen en vrouwen hebben er 507.000 zowel in Afghanistan als Irak gediend.

Medio augustus 2021 waren 20.722 soldaten van het Amerikaanse leger gewond geraakt tijdens gevechten in Afghanistan. De 18 gewonden bij de aanval door IS-K buiten de luchthaven in Kabul op 26 augustus 2021 niet meegerekend.

Van de veteranen die in de post-9/11-oorlogen een ledemaat kwijtraakten, raakten er velen meer dan één kwijt. Volgens Dr. Paul Pasquina, liep ook “ongeveer 40 tot 60 procent” van deze veteranen ook een hersenletsel op. “Vanwege enkele lessen die we trokken uit andere oorlog en de innovaties op het slagveld (… ) konden we militairen behandelen die in eerdere conflicten zouden zijn omgekomen”, aldus de arts van de Uniformed Services University of the Health Sciences.

Dankzij de vooruitgang in de traumazorg heeft meer dan 90 procent van alle soldaten in Afghanistan en Irak die op het terrein gewond raakten het overleefd. Veel van de ernstig gewonden overleefden letsels die hen in het verleden hadden kunnen doden.

Voortdurende vrijheid

In totaal werden 2.455 Amerikaanse militairen gedood in de oorlog in Afghanistan. Dat cijfer omvat de 13 Amerikaanse troepen die werden gedood door IS-K bij de aanval op de luchthaven van Kabul op 26 augustus 2021.

Onder de Amerikaanse gesneuvelden in Operatie Enduring Freedom (de officiële naam van de wereldwijde War on Terror) vallen ook 130 militairen die stierven op andere locaties dan Afghanistan, waaronder Guantanamo Bay in Cuba, Djibouti, Eritrea, Ethiopië, Jordanië, Kenia, Kirgizië, Pakistan, Filipijnen, Seychellen, Soedan, Tadzjikistan, Turkije, Oezbekistan en Jemen.

De VS hebben 100.000 dollar in smartengeld uitbetaald aan nabestaanden van elke Amerikaanse militair die sneuvelde in de oorlog in Afghanistan. In totaal ging het om een bedrag van 245,5 miljoen dollar.

In het conflict in Afghanistan zijn door alle partijen meer dan 46.000 burgers gedood. Dat cijfer omvat de directe doden door bommen, kogels, ontploffing en brand. Volgens de hulpmissie van de Verenigde Naties in Afghanistan zijn nog duizenden gewonden gevallen. Nog vele duizenden raakten gewond, volgens de VN-missie in Afghanistan.

Eind 2020 woonden er meer dan 2,2 miljoen ontheemde Afghanen in Iran en Pakistan. Het aantal Afghanen dat het land de afgelopen weken verlaten heeft, is wel toegenomen. De Vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties meldde eind augustus 2021 dat meer dan 558.000 mensen in eigen land ontheemd zijn sinds het begin van het jaar. Het gaat om mensen die hun huizen ontvluchtten om aan geweld te ontsnappen.

Volgens de Verenigde Naties is in 2021 ongeveer een derde van de mensen in Afghanistan ondervoed. Ongeveer de helft van alle kinderen jonger dan vijf ervaart ondervoeding.

De menselijke tol omvat ook de honderden Pakistaanse burgers die zijn omgekomen bij meer dan vierhonderd Amerikaanse droneaanvallen sinds 2004. Die aanvallen vonden plaats toen de VS Taliban- en Al Qaeda-leiders probeerden te doden die daar hun toevluchtsoord hadden gezocht na de Amerikaanse invasie. Pakistaanse burgers zijn ook gedood door verdwaalde kogels bij gevechten tussen militanten en het Pakistaanse leger.

Financiële kost

Wat de federale begroting betreft, heeft het Congres iets meer dan 1000 miljard dollar toegewezen aan het ministerie van Defensie voor de oorlog in Afghanistan. Maar alles bij elkaar heeft de oorlog in Afghanistan veel meer gekost. Met inbegrip van de uitgaven van het ministerie van Defensie, is tot dusver meer dan 2300 miljard dollar uitgegeven. Daaronder vallen de verhogingen van het militaire basisbudget van het Pentagon als gevolg van de gevechten, uitgaven van het ministerie van Buitenlandse Zaken om Afghanistan weer op te bouwen, te democratiseren en zijn leger te trainen, rente op leningen aangegaan om de oorlog te betalen en sociale uitgaven voor veteranen.

Alle invaliditeits- en medische kosten voor veteranen van na 9/11 bedragen ongeveer 465 miljard dollar, gerekend tot en met het fiscaal jaar 2022. Dat is exclusief de toekomstige medische kosten van alle veteranen. Die zullen volgens schattingen van de universiteit van Harvard tussen nu en 2050 nog ongeveer 2000 miljard toevoegen aan de totale zorgkost voor veteranen van de oorlogen in Irak en Afghanistan.

De oorlog in Afghanistan begon, net als vele andere oorlogen ervoor, met optimistische inschattingen van een snelle overwinning. Ook de belofte om aan het einde van de oorlog het land weer op te bouwen was herkenbaar. Ondanks de waarschuwing van Bush voor een langdurige campagne, dachten maar weinigen dat het om tientallen jaren zou gaan. Maar 20 jaar later betalen de VS nog steeds de rekening.

-

Neta C. Crawford is hoogleraar politieke wetenschappen aan de universiteit van Boston, mededirecteur van het project "Costs of War" en auteur van "Accountability for Killing: Moral Responsibility for Collateral Damage in America's Post-9/11 Wars."

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij IPS-Partner The Conversation