Salvadoraanse boeren vrezen komst van Amerikaanse zaden

"Dit is een bron van inkomsten waarmee we onze kinderen kunnen onderhouden", zegt Gladys Cortez, een 36-jarige vrouw die in Cooperativa La Maroma werkt, in het oosten van het land. De coöperatie produceert zaden voor de Salvadoraanse overheid. Ze vreest het einde van de coöperatie als de VS hun zaden mogen verkopen in El Salvador.

En dan zit ze zonder werk. Ze moet alleen voor twee kinderen zorgen. "We hebben niet alleen werk, ze geven ons ook zaden zodat we zelf ons voedsel kunnen kweken", zegt ze.

Filiaal van Monsanto

El Salvador krijgt 200 miljoen euro hulp van de VS. Maar, benadrukte Mari Carmen Aponte, de Amerikaanse ambassadeur, onlangs, dat geld komt alleen als Amerikaanse bedrijven gecertificeerde zaden mogen verkopen in het land. De bedrijven uitsluiten gaat in tegen het vrijhandelsakkoord Cafta-RD, dat El Salvador in 2004 onderschreef.

De discussie draait om gecertificeerde zaden, variëteiten die een hoger rendement bieden en beter bestand zijn tegen de klimaatverandering. Ze zijn het resultaat van de kruising van genetisch materiaal zonder dat sprake is van genetische modificatie.

Tot 2011 was 70 procent van deze markt in El Salvador in handen van Semillas Cristiani Burkard, een filiaal van Monsanto, het Amerikaanse biotechnologiebedrijf dat bekend staat om zijn genetisch gemodificeerde gewassen.

400.000 boeren

Sinds 2011 koopt de Salvadoraanse overheid de maïszaden van achttien Salvadoraanse producenten, waaronder La Maroma. Die zaden verdeelt ze vervolgens onder 400.000 boeren, in het kader van het Plan voor Gezinslandbouw. Elk gezin krijgt 10 kilogram verbeterde zaden en 45 kilogram meststoffen.

De Amerikaanse ambassadeur Aponte eist nu dat ook Amerikaanse bedrijven kunnen meedoen. Begin dit jaar keurde het parlement wel een wet goed waardoor buitenlandse bedrijven konden meedoen maar in april wonnen dezelfde achttien producenten de aanbesteding. Aponte eist daarom een aparte aanbesteding, die de Amerikaanse bedrijven meer kans geeft.

Het kwam haar op veel kritiek te staan van sociale organisaties. Vorige maand protesteerden ze voor de Amerikaanse ambassade in San Salvador. "De ambassade wil de zaden van Monsanto promoten”, zegt milieuactivist Ricardo Navarro.

Toezegging

Volgens een communiqué dat de ambassade vorige week verspreidde, heeft de Salvadoraanse regering nu een "transparant mechanisme" toegezegd dat onder meer aan de Cafta-regels tegemoet komt.

Monsanto liet ondertussen per e-mail weten dat het niets te maken heeft met de campagne van de ambassade.

Amerikaanse bedrijven hebben al Salvadoraanse contracten binnengehaald zonder openbare aanbesteding, zegt Nathan Weller, directeur van EcoViva, een Amerikaanse organisatie die ontwikkelingsprojecten heeft in El Salvador. Dat is legaal maar biedt niet de transparantie die de ambassade eist voor de zaden.

Dat gebeurde onder meer in 2009 en 2010 voor de aankoop van brandstof. Chevron Caribbean haalde dat contract binnen, ook al lagen zijn prijzen hoger dan die van de concurrentie, zegt Weller.

De productie van zaden zorgt ook voor tewerkstelling in zones met veel armoede. Op het Salvadoraanse platteland leeft 43 procent van de gezinnen in armoede.