Plastic afval in West-Afrika kan economie boosten in plaats van oceaan te vervuilen

Plasticvervuiling is wereldwijd een urgent milieuprobleem. Elk jaar komt er ongeveer acht miljoen ton plastic in de oceanen terecht.

Van de zeventien landen in West-Afrika hebben de meeste het moeilijk om hun plastic afval te verwerken. Acht ervan staan in de wereldwijde top twintig van landen met het slechtste plastic afvalbeleid - in 2015 waren dat er nog maar vijf. Die achteruitgang heeft de vervuiling van de oceaan verergerd en de ontwikkeling van de regio belemmerd.

Kustprovincies zijn goed voor ongeveer 56 procent van de West-Afrikaanse economie, en een derde van de bevolking woont er.

Wetenschappelijke aanbevelingen

In 2018 lanceerden de West-Afrikaanse landen een gezamenlijk programma om de ecologische, sociale en economische rijkdom van de kustgebieden te beschermen en te herstellen. Dit moet gebeuren door kusterosie, overstromingen en vervuiling aan te pakken. Vorig jaar ontving het initiatief een bijkomende financiering van 226 miljoen euro van de Wereldbank. In totaal pompt de instelling 452 miljoen euro in het programma.

Al vele jaren doen we onderzoek naar ontwikkelingseconomie, met name naar het gebruik van natuurlijke hulpbronnen en de ontwikkeling van landen. We waren ook betrokken bij onderzoek naar plasticvervuiling via het interdisciplinaire initiatief “Revolution Plastics” van het Centre for Blue Governance van de Universiteit van Portsmouth.

Onze bevindingen kunnen West-Afrikaanse landen helpen om het geld van de Wereldbank doeltreffend te besteden.

We raden de landen aan om eerst het volume, het type en de herkomst van plastic afval in kustgebieden in cijfers te gieten. Vervolgens moeten ze zich richten op het terugdringen van plastic vanaf de bron, en op het bevorderen van hergebruik en recycling. Ze kunnen putten uit succesvolle casestudies wereldwijd, die kunnen worden aangepast aan de lokale context. Gezonde oceanen en een circulaire economie

Het West Africa Coastal Area Management Programme, zoals het West-Afrikaanse initiatief voluit heet, heeft verschillende studies bevolen om de gevolgen van plasticvervuiling op de lokale economie en het milieu in kaart te brengen. Die onderzoeken moeten ook de voordelen inschatten van de overgang naar een circulaire economie, ofwel een economisch systeem dat materialen of producten op een duurzame manier hergebruikt of regenereert.

Het programma verwacht dat een circulaire economie nieuwe economische kansen zal creëren, onder meer via nieuwe markten voor hergebruik van producten en materialen. In plaats van producten weg te gooien, kunnen ze opnieuw in de economie worden ingezet. Dat kan een vraag creëren naar diensten en technologieën die de afgedankte producten verzamelen en verwerken.

Maar het programma kan ook profiteren van onderzoek naar duurzaam plasticbeheer uit andere delen van de wereld.

Samenwerking

Het Centre for Blue Governance bijvoorbeeld heeft expertise op het gebied van blauwe economie, beheer van mariene ecosystemen, klimaatverandering en circulaire economie. Het heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar plasticvervuiling in Portsmouth, een havenstad in het Verenigd Koninkrijk, en daarbuiten. We hebben ontdekt dat duurzaam plasticbeheer op verschillende manieren kan worden aangepakt. Die strategieën kunnen relevant zijn voor het West-Afrikaanse programma.

Deze omvatten:

• Inclusieve partnerschappen: Voor het Revolution Plastics-initiatief bijvoorbeeld werken bedrijven, ngo’s en burgers samen. Ze passen wetenschap toe om milieuvriendelijke stoffen te ontwikkelen en vervuiling door microplastic te vermijden.
• Bewustwordingscampagnes door middel van kunst: Bewustwording van de bevolking over de schadelijke effecten van plasticvervuiling is noodzakelijk. Het Masibambisane-project in Zuid-Afrika creëert bewustzijn door middel van straatkunst, theater en zang. Het project boekte aanzienlijke resultaten in KwaMhlanga, in de Zuid-Afrikaanse provincie Mpumalanga. Het toonde aan dat kunst mensen kan inspireren om hun gedrag te veranderen. De inwoners van de stad snappen nu waarom het noodzakelijk om actie te ondernemen tegen plasticvervuiling.
• Ook de introductie van sorteercentra dicht bij huis bleek een succesvolle zet. Het krikte het recyclingpercentage op en stimuleerde milieuvriendelijke gewoonten. Het West-Afrikaanse programma kan deze lessen opnemen in het e-book dat het aan het plannen is. De bedoeling van dat digitale document is om best practices te delen en acties door burgers aan te moedigen.
• Projecten voor hergebruik en recycling: Via onze projecten inDIGO-EU en Microseap hebben we de plastic afvalberg verkleind door recycling en hergebruik testimuleren. Het INdIGO-project heeft bijvoorbeeld biologisch afbreekbaar vistuig ontwikkeld. Dat heeft de milieu-impact van de oceaanvisserij in het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk fors verzacht. Op basis van dit project kan het West-Afrikaanse programma een milieuvriendelijk alternatief ontwikkelen voor het vistuig dat wordt gebruikt voor de lokale kleinschalige visserij.

Van diagnose naar actie

Volgens onze bevindingen kunnen de West-Afrikaanse landen de volgende acties overwegen om het geld van de Wereldbank optimaal te besteden.

Verzamel gegevens over plasticvervuiling: begin met een regionaal onderzoek om het volume, de typologie en de herkomst van plastic dat in kustgebieden wordt weggegooid te kwantificeren. Hierbij kunnen technologieën zoals drones, sensoren en teledetectie gebruikt worden om vervuilingshaarden in kaart te brengen. Perceptieonderzoek kan helpen om inzicht te krijgen in gedrag en houding van de bevolking ten opzichte van plasticvervuiling. Het doel is om precieze indicatoren en voorspellende modellen te ontwikkelen die kunnen inschatten hoe goed toekomstige interventies werken.

Maak een plan voor de omschakeling naar een circulaire economie: het plan moet zich richten op vermindering aan de bron, hergebruik, recycling en terugwinning van materialen. Een commissie van overheidsactoren, particuliere bedrijven en lokale gemeenschappen kan toezicht houden op de uitvoering ervan. Ontwerp bewustmakings- en onderwijsprogramma's voor de bevolking: deze campagnes moeten een verantwoordelijkheidsgevoel voor het milieu bijbrengen. Daarnaast dient het mensen de middelen te geven om actief mee te werken aan het verminderen van plasticvervuiling. Opinieleiders hierbij betrekken kan de impact vergroten.

Ontwikkel manieren om plastic afval te gebruiken: waardeketens voor sorteren, recyclen en opwaarderen vereisen infrastructuur, zoals moderne sorteercentra. Er zijn ook geavanceerde recyclagetechnologieën en marktmechanismen voor gerecycleerde materialen nodig. Er kunnen partnerschappen worden aangegaan met lokale bedrijven om producten te maken van gerecycleerde kunststoffen, zoals bouwmaterialen of textiel.

Door te investeren in deze doelgebieden is het mogelijk om een milieuvriendelijk systeem te creëren dat economische en sociale kansen biedt aan de lokale bevolking.

-

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd door IPS-partner The Conversation.