Nucleaire dooi broos maar hoopvol (Opinie)

Het afgelopen jaar zag er nog heel anders uit. Provocerende langeafstandsraketlanceringen en een nucleaire test door Noord-Korea werden onthaald op roekeloze bedreigingen als “fire and fury” en “een preventieve oorlog” door het Witte Huis. Dit leidde tot ongeziene spanningen die de dreiging op een catastrofaal conflict heeft doen toenemen. Sommigen van ons waarschuwden dat een nucleaire oorlog dichterbij was dan op enig ander moment sinds de Koude Oorlog.

Nu is daar plots die buitengewone ommekeer die tot een ietwat ongemakkelijke ontspanning heeft geleid. De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un kondigde op 1 januari aan dat hij de gespannenheid met Zuid-Korea wil verlichten. Er volgden gesprekken op hoog niveau tussen ambtenaren van de twee regeringen, voorafgaand aan de Olympische Winterspelen.

Top Trump-Kim

Via Zuid-Koreaanse bemiddelaars heeft Kim vervolgens een ​​top voorgesteld met Amerikaans president Donald Trump, die tot bijna ieders verbazing onmiddellijk heeft geaccepteerd. Hoewel Trump hiervoor eer toekomt, zal het Noord-Koreaanse nucleaire probleem niet in één vergadering worden opgelost, vooral niet als hij van het script afwijkt, impulsief optreedt of onrealistische verwachtingen koestert.

De directe dialoog komt laat, maar is historisch en kent een hoge inzet. Trump en zijn nationale veiligheidsteam moeten begrijpen dat dit diplomatieke voorbereiding, geduld en doorzettingsvermogen vereist.

Om te slagen, moeten ze een evenwichtige aanpak handhaven die nauw overleg toelaat met belangrijke bondgenoten in Seoel en partners in Peking. Verder zal Washington zich moeten bezighouden met de veiligheids- en economische zorgen van Pyongyang.

Duurzame dialoog

Tot zover verloopt alles goed. De Noord-Koreanen tonen de bereidheid om denuclearisatie te overwegen als hun nationale veiligheid kan worden gegarandeerd. Verder kondigde Kim op 21 april aan dat hij de tests van ballistische raketten en nucleair arsenaal opschort, het kernwapentestgebied Punggye-ri sluit en “zich aansluit bij de internationale wens en inspanningen naar een totale stop” van kernproeven. 

De Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in en Kim hebben hun intenties opnieuw bevestigd op de succesvolle en historische inter-Koreaanse top op 27 april.

Kim heeft duidelijk vertrouwen in zijn positie op de top met Trump en hij lijkt zijn bevolking voor te bereiden op mogelijk stappen in de richting van denuclearisatie als de Amerikaanse leiders te goeder trouw onderhandelen en hun beloften waarmaken.

De tafel staat eindelijk klaar voor een zinvolle, duurzame dialoog tussen Washington en Pyongyang over verifieerbare denuclearisering, het normaliseren van diplomatieke banden en het onderhandelen over een formeel einde aan de Koreaanse oorlog.

Belangrijke Amerikaanse doelstellingen voor de nabije toekomst zijn het verzekeren van de opschorting van tests in Noord-Korea, de beëindiging van de productie van splijtstoffen, de bevrijding van drie Amerikaanse gevangenen en het bespreken van maatregelen om de spanningen op het schiereiland verder te verminderen.

Verifieerbare denuclearisering

De belofte van Noord-Korea om nucleaire tests te stoppen is uiterst significant. Het noorden heeft al een bewezen kernkopontwerp. Met aanvullende tests zou hen dat veel militaire en technische vooruitgang boeken.

Leiders in Washington, Seoel, Peking, Tokio en elders moeten proberen om de opschorting van de nucleaire testen in Pyongyang te consolideren door de ondertekening en de bekrachtiging van het Verdrag inzake het Alomvattend Verbod op Kernproeven van 1996 te verzekeren. Samen met een bezoek van de Kernstop Verdragsorganisatie zou dit tot veel vertrouwen leiden.

Ook een halt in de productie van splijtstoffen en het verifiëren van de bevriezing is de volgende logische stap want dat zou het potentiële aantal nucleaire wapens die Noord-Korea kan samenstellen plafonneren.

Als Trump dit allemaal kan bereiken, zou dat een grote doorbraak zijn, ook wacht er nog een veel ingrijpendere taak om te onderhandelen over de verifieerbare denuclearisering van het Koreaanse schiereiland. Maar Rome werd ook niet op een dag gebouwd.

Geen herhaling van het verleden

Om het lange-termijndoel van denuclearisatie van het schiereiland en duurzame vrede te bereiken, zal er op de Trump-Kim-top ook overeenstemming moeten komen over een evenwichtig kader voor duurzame, directe onderhandelingen op hoog niveau over deze, en mogelijk ook andere kwesties.

Trump heeft gezegd dat hij de fouten van eerdere onderhandelingen niet zal herhalen en ook Kim zei op 27 april dat hij geen herhaling van het verleden wil “waar we onze overeenkomsten niet konden nakomen.” Eerdere overeenkomsten waren gedeeltelijk succesvol geweest in het terugdringen van Noord-Korea's mogelijkheden, maar mislukten in latere fasen van implementeren.

Deze onderhandelingen zullen echter nog meer volharding, geduld en politieke wil vereisen. Kims nucleaire - en raketcapaciteiten zijn tegenwoordig straffer en gevaarlijker. Zijn macht om te onderhandelen is groter en de kostprijs van falen hoger. En als Trump dwaas genoeg zal blijken om zich terug te trekken uit de geslaagde multilaterale nucleaire deal met Iran uit 2015, dan zal Kim terughoudender zijn om toegevingen te doen.

Leden van het Congres moeten op hun beurt duidelijkheid vragen over de strategie van de administratie en de regelmatige rapportering over de onderhandelingen. Toch moeten ze afzien van een eis op specifieke resultaten of snelle beslissingen. De inzet is te hoog en de opportuniteit te mooi voor dit soort spelletjes.  

Na een periode van roekeloos nucleair jongleren, begint het harde diplomatieke werk om tot ontwapening te komen. Zal Team Trump hierin slagen? Zoals de president zelf vaak zegt: “We zullen zien.” Het wordt niet gemakkelijk, maar het is beter dan alle andere  alternatieven.

Dit opiniestuk is oorspronkelijk verschenen in het meinummer van Arms Control Today.