“Keuzevrijheid kinderaantal kan wereld redden”

Het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties (UNFPA) geeft jaarlijks cijfers vrij over de wereldbevolking. In het nieuwe rapport focust het UNFPA op de vrije keuze wat betreft voorplanting en hoe dit de sociale en economische ontwikkeling van een volk kan bevorderen.

“Keuzevrijheid over het kinderaantal, kan de wereld veranderen”, zegt Natalia Kanem, uitvoerend bestuurslid van het UNFPA. “Het kan het welzijn van vrouwen en meisjes snel bevorderen, gezinnen veranderen en de wereldwijde ontwikkeling versnellen.”

Hoewel er al vooruitgang is geboekt, is er wereldwijd nog werk aan de winkel. “In geen enkel land genieten alle inwoners tegelijkertijd van de vrije keuze op het vlak van reproductiviteit”, zegt UNFPA-directeur Sarah Craven.

(Te) veel kinderen belemmert duurzame ontwikkeling

Het jongste rapport  van de UNFPA over de wereldbevolking in 2018 onderzocht de globale tendenzen inzake vruchtbaarheidscijfers en hoe die vooral bepaald worden door vrije keuze, of het gebrek daaraan. 

Afrika heeft de hoogste geboortecijfers, met vier kinderen of meer per vrouw.  Over het algemeen zijn deze landen armer, met weinig kwalitatieve gezondheidszorg en nauwelijks toegang tot voorbehoedsmiddelen. Het UNFPA stelde vast dat meer dan 20 procent van de vrouwen in deze regio zwangerschap willen voorkomen maar niet de middelen hebben om aan gezinsplanning te doen. Tegelijk blijken 20 miljoen - of 38 procent - van de zwangerschappen ongewenst op het Afrikaanse continent.  

Kindhuwelijken

In Afrika ten zuiden van de Sahara trouwt 38 procent van de meisjes gemiddeld op hun achttiende. In Niger geldt dat zelfs voor driekwart van de meisjes. Deze uithuwelijking op jonge leeftijd gaat volledig voorbij aan de beslissingsbevoegdheid van meisjes en hun recht op vrije keuze.  

Kindhuwelijken impliceren ook dat de meisjes op jonge leeftijd de school verlaten, weinig kansen op werk hebben en dus een lager inkomen zullen genereren wanneer ze volwassen zijn.

Het gebrek aan vrije keuze inzake gezinsplanning hindert de duurzame ontwikkeling van deze landen, in het bijzonder op het vlak van armoedebestrijding, welzijnsbevordering en de toegang tot degelijke banen. 

Landen met hoge vruchtbaarheidscijfers kennen een snellere bevolkingsgroei, wat regeringen voor zware uitdagingen stelt om duurzame ontwikkeling te bereiken, degelijk onderwijs aan te bieden, kwalitatieve gezondheidszorg en voldoende werkgelegenheid.

(Te) weinig  kinderen in de ontwikkelde landen

Aan de andere kant is in sommige landen een dalende trend te zien van de geboortecijfers. Daar waar er wel de middelen zijn om aan geboortebeperking te doen, worden vrouwen  door omstandigheden gedwongen om minder kinderen te hebben dan ze eigenlijk willen. Het verschil tussen het gewenste aantal kinderen en het reële aantal, wijst erop dat het recht op vrije keuze op het vlak van voortplanting voor veel vrouwen en mannen nog geen realiteit is, stelt het rapport.

Zo bemoeilijkt de cultuur van overwerk in Oost-Azië het sterk om carrière en gezin te combineren. In Zuid-Korea werkte bijna 20 procent van de vrouwen met een baan meer dan 54 uren per week in 2014. Het land heeft een geboortecijfer van 1,17, onder het aanbevolen reproductieniveau van 2,1, dat nodig is om het bevolkingsaantal op peil te houden.

Dood door overwerk 

Ook Japan kent zorgwekkende geboortecijfers. De veeleisende werkomgeving daar leidt zelfs tot karoshi, overlijden door teveel overwerk. In 2013 stierf journaliste Miwa Sado door een hartfalen. Onderzoek toonde aan dat ze 159 uren overwerk op de tikklok had staan in de maand voor haar dood. 

In 2015 pleegde de 24-jarige Matsuri Takahashi zelfmoord. Ze bleek 100 uren te hebben overgewerkt voor haar baan in de reclamewereld, en nauwelijks te hebben geslapen in de periode vlak voor haar dood. Om dit probleem aan te pakken hebben zowel Zuid-Korea als Japan beleidsmaatregelen genomen om het aantal werkuren te beperken.

Desalniettemin krijgen vrouwen met kinderen vaak te maken met discriminatie op de arbeidsmarkt. Zeker in landen als Zuid-Korea en Japan, waar moeders vaak slecht betaalde functies hebben en beperkte carrièrekansen, wat resulteert in grote loonverschillen tussen mannen en vrouwen. Door het feit dat er minder kinderen en adolescenten zijn, is de beroepsbevolking geslonken, wat de economie verzwakt. Aangezien oudere mensen het gros van de bevolking uitmaken, hebben regeringen het moeilijk om de zware kosten op te brengen voor de gezondheidssector en het sociale zekerheidstelsel. Dit verzwakt de economie van deze landen.

Gezinsvriendelijk beleid broodnodig

Het rapport doet onder meer een oproep tot universele toegang tot contraceptie,  seksuele opvoeding, gendergelijkheid en kwalitatieve zwangerschapszorg. 

“Keuzevrijheid kan overal ter wereld gerealiseerd worden. De regeringen moeten er een prioriteit van maken”, stelt Sarah Craven. In landen met hoge geboortecijfers, is er nood aan scholing rond het recht op voorplanting en contraceptie, en meer banen voor plattelandsvrouwen. In landen met lage geboortecijfers zijn er dan weer gezinsvriendelijke beleidsmaatregelen nodig, zoals kinderopvang en ouderschapsverlof.

Geloofsproblematiek

Voor veel regeringen zal dit een uitdaging zijn aangezien het debat over de vrije keuze van het aantal kinderen en gezinsplanning, vaak vervlochten is met geloofsovertuigingen. 

In de Verenigde Staten zal een nieuwe reeks voorgestelde regels religieuze uitzonderingen uitbreiden, waardoor werkgevers gezondheidszorg kunnen weigeren zoals reproductieve gezondheidszorg en de toegang tot anticonceptie. 

In Saudi-Arabië zijn kindhuwelijken nog steeds wijdverbreid, deze praktijk wordt aangemoedigd door geestelijken.

Craven uit haar bezorgdheid over eender welk beleid dat individuen beperkt op het vlak van seksualiteit en voorplanting. Ze onderstreept het belang aan keuzevrijheid in het hebben van kinderen, en hoeveel. “Duurzame ontwikkeling bereiken we pas als ook de rechten van burgers op het vlak van voorplanting worden gerespecteerd”, stelt Craven.

In het voorwoord van het rapport deelt Natalia Kanem van het UNFPA eenzelfde bezorgdheid: “Vooruitgang impliceert respect voor de vrije keuze op het vlak van voortplanting voor elk individu en elk koppel - eender waar of hoe ze leven, en onafhankelijk van hoeveel ze verdienen. De echte maatstaf voor ontwikkeling zijn de mensen zelf, en in het bijzonder het welzijn van vrouwen en meisjes. Vooruitgang kun je afmeten aan het feit of vrouwen van hun volle rechten genieten, gelijk behandeld worden en aan het feit of ze vrij hun eigen levenskeuzes kunnen maken.”