Explosieve wapens in steden treffen vooral burgers

Het is de Londense ngo Action on Armed Violence (AOAV) die het explosieve geweld monitort. In een recent rapport stelt de waakhond vast dat 91 procent van de doden en de gewonden die vallen wanneer er explosieve wapens worden gebruikt in steden, burgers zijn. In minder dichtbevolkte gebieden daalt dat cijfer naar 25 procent.

Bijna 240.000 burgerdoden

De organisatie onderzocht 29.000 aanvallen in de voorbije tien jaar. Daarbij werden mortieren, raketten, artilleriegranaten en (zelfgemaakte) bommen gebruikt. AOAV stelde vast dat hierbij minstens 238.892 burgers omkwamen of gewond raakten.

“Het bewijs is duidelijk en ondubbelzinnig”, zegt Iain Overton, directeur van AOAV. “Wanneer explosieve wapens worden gebruikt in dorpen en steden, raken burgers gewond. Dat was tien jaar geleden al een waarheid in Irak en daarbuiten, en vandaag in onder meer Gaza.”

Het meest dodelijke incident vond plaats in Somalië in 2017, toen meer dan 500 mensen het leven lieten bij twee bomaanslagen in de hoofdstad Mogadishu. De aanval werd opgeëist door Al Shabaab, de islamistische terreurgroep gelinkt aan Al Qaeda.

De dodelijkste luchtaanval is toe te schrijven aan Saoedi-Arabië. In 2016 raakten gevechtsvliegtuigen van de door de oliestaat geleide coalitie een begrafenisstoet in Jemen, waarbij bijna 140 mensen omkwamen en nog eens 600 gewond raakten.

België voorloper voor regulering

Ons land stemde onlangs ’s werelds eerste resolutie waarbij een land zich uitspreekt “tegen het gebruik van explosieve wapens met grote impact in bevolkte gebieden”. Gelijkaardige resoluties worden momenteel bestudeerd door de Ierse, Franse en Duitse parlementen.

België leidt ook de internationale inspanningen om een internationale politieke verklaring op te stellen die gericht is op “beperking van het gebruik van explosieve wapens” met “wide area effects” in dichtbevolkte gebieden, vergelijkbaar met de internationale wetgeving die er nu al bestaat om het gebruik van antipersoonsmijnen en clusterbommen aan banden te leggen.

Ons land was trouwens het eerste dat antipersoonsmijnen verbood. In 1995 bestond er al een Belgische wet tegen het gebruik ervan, terwijl het internationale Verdrag van Ottawa pas in 1997 ondertekend werd. Ook het Belgische preventieve verbod op autonome wapens uit 2018 was een wereldprimeur. Op dat moment waren volledig autonome wapensystemen nog niet eens ontwikkeld.