Antarctische motor van oceaanstromingen sputtert

Elk jaar zinkt rond Antarctica zo’n 250.000 miljard ton koud, zout, zuurstofrijk water naar de bodem. Daar verspreidt het zich naar het noorden en drijft zo de zogenaamde “omslagcirculatie” aan - een kluwen van oceaanstromingen over de hele wereld dat warmte, koolstof, zuurstof en voedingsstoffen vervoert. De stromingen hebben een grote impact op het het klimaat, de zeespiegel en de productiviteit van mariene ecosystemen.

“Onze modellen laten zien dat als de wereldwijde koolstofemissies in het huidige tempo doorgaan, de omwenteling van Antarctica de komende dertig jaar met meer dan 40 procent zal vertragen”, zegt Matthew England, oceanograaf aan de University of New South Wales in Australië. “Ze wijzen ook op een traject dat lijkt af te stevenen op ineenstorting.”

De diepe oceaanstroom is duizenden jaren relatief stabiel gebleven, maar de toenemende uitstoot van broeikasgassen doet de omslag aanzienlijk zal vertragen. England en zijn collega’s modelleerden daarom de impact van het hoge emissiescenario van het VN-klimaatpanel op de stromingen tot 2050.

Diepe oceaan

Bij een totale ineenstorting van de diepe oceaanstroom zouden de oceanen onder de 4000 meter stagneren.

“Dat zou dus voedingsstoffen in de diepe oceaan vasthouden, waardoor er minder voedingsstoffen beschikbaar zijn om het zeeleven nabij het oceaanoppervlak te ondersteunen”, zegt England.

“We hebben het over het mogelijk verdwijnen op lange termijn van een iconische watermassa”, zegt hij. “Dergelijke diepgaande veranderingen aan de omslag van warmte, zoetwater, zuurstof, koolstof en nutriënten zullen een diepgaande, schadelijke invloed hebben op de oceanen, en dat eeuwenlang.”