Amnesty: "Kenia dwingt vluchtelingen terug naar gevaarlijk Somalië"

In Dadaab wonen meer dan 280.000 vluchtelingen, waarvan het merendeel Somaliërs. De Keniaanse overheid wil het kamp eind deze maand sluiten, onder meer uit veiligheidsoverwegingen en omdat de internationale gemeenschap te weinig hulp biedt.

Dreigement

"De vluchtelingen in het kamp zitten tussen hamer en aanbeeld", zegt Michelle Kagari van Amnesty International. "Keniaanse ambtenaren vertellen hen dat ze voor het einde van de maand moeten vertrekken, of anders verplicht zullen worden te vertrekken zonder enige hulp."

Onderzoekers van Amnesty International bezochten het kamp in augustus en beschrijven in een rapport gesprekken met meer dan tachtig vluchtelingen. Onder hen waren ook twee broers van vijftien en achttien jaar oud, die in januari al naar Somalië vertrokken waren maar vier maanden later terugkwamen naar Dadaab. Ze vertelden hoe hun vader voor hun ogen werd vermoord toen ze in Somalië aankwamen en hoe ze onder dwang werden ingelijfd bij de rebellengroep Al-Shabaab. Uiteindelijk konden ze ontsnappen en terugkeren naar Dadaab.

Geld en transport

De meeste vluchtelingen in Dadaab willen dan ook helemaal niet vrijwillig terugkeren, zegt Amnesty. "De overheid dwingt ons terug naar Somalië", zegt de 24-jarige Hadi in het rapport. "Ze kwamen naar onze blokken met luidsprekers en zeiden: 'Je moet jezelf registreren om terug te keren naar Somalië. Als je dat niet meteen doet, zul je te voet moeten gaan met de baby's op de rug."

Eenzelfde getuigenis bij Samira, die al acht jaar in het kamp woont. "De mensen vrezen dat na november het terugkeerpakket en transport er niet meer zullen zijn. Ze verhuizen omdat ze vrezen naast het geld en het transport te grijpen."

Mensen met een handicap en andere minderheden zien de terugkeer al helemaal niet zitten. "Een belangrijke reden waarom ik niet terug wil, is omdat ze mensen albinisme helemaal niet begrijpen", zegt Amina, moeder van een zoon met albinisme. "Sommige mensen hier zeggen al dat hij hier onwettig is, dat hij een buitenlander is. Hij wordt door kinderen gepest omdat hij anders is. In Somalië zal dat nog veel erger worden, en hij zal er niet de crème kunnen krijgen die hij nodig heeft om zijn huid te beschermen."

Rijke landen

Toch heeft Amnesty niet alleen kritiek op de Keniaanse overheid. De situatie in Dadaab is mede gecreëerd door het gebrek aan steun van rijke industrielanden voor Kenia, een van de tien landen met de grootste vluchtelingenpopulatie ter wereld, zegt de organisatie.

"De toegenomen restricties voor vluchtelingen in Kenia komen er op het moment dat rijke landen weigeren hun deel van de verantwoordelijkheid te nemen", zegt Michelle Kagari. "Liever dan te focussen op de terugkeer van de vluchtelingen naar Somalië, waar ze slachtoffer dreigen te worden van nog meer mensenrechtenschendingen, zou de internationale gemeenschap moeten werken aan een oplossing op lange termijn."