Waterschaarste vormt grootste bedreiging voor Midden-Oosten en Noord-Afrika

Het thema dit jaar van de Wereldwaterdag, die overmorgen (22 maart) plaatsvindt, is “de natuur voor water”. De focus ligt op oplossingen die de natuur aanreikt voor de waterproblemen in de wereld, onder meer een normalisering van de watercyclus, het aanplanten van bomen, het verbinden van rivieren met hun overstromingsgebieden en het herstellen van draslanden.

Naar schatting 2,1 miljard mensen hebben geen toegang tot drinkbaar water omdat vervuilde ecosystemen de kwantiteit en kwaliteit van drinkwater aantasten. Tegelijk wonen 1,9 miljard mensen in gebieden met waterschaarste. Tegen 2050 kunnen dat er 3 miljard zijn. Ongeveer 1,8 miljard mensen drinken water uit ongezonde bronnen, waardoor ze ziektes kunnen oplopen.

MENA-regio

De grootste waterschaarste in de wereld vind je in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, de zogeheten MENA-regio. Daar heeft meer dan 60 procent van de bevolking weinig of geen toegang tot drinkbaar water. Meer dan 70 procent van het bruto binnenlands product (bbp) van de regio is blootgesteld aan hoge tot zeer hoge waterstress.

De klimaatverandering veroorzaakt er droogte en overstromingen, de kwaliteit van het water is slecht, en door conflicten en geweld is waterbeheer er moeilijk.

Drie jaar geleden stelden experts op het Wereld Economisch Forum al dat de watercrisis “de grootste bedreiging vormt voor de regio, een grotere bedreiging zelfs dan politieke instabiliteit of werkloosheid.”

Zware vervuiling

Slechte waterkwaliteit wordt veroorzaakt door vervuiling en onbehandeld afvalwater. Dat kost de regio jaarlijks 0,5 tot 2,5 procent van het bbp.

Het leidt tot een veelvoud aan problemen. Via vervuild water raken ziektes verspreid. Ecosysteemdiensten zoals de visserij komen in het gedrang. Volgens de Internationale Unie voor Natuurbescherming (IUCN) is 17 procent van de zoetwatersoorten in de regio met uitsterven  

Nergens ter wereld gaat meer water verloren in de voedselvoorzieningsketen. Sommige MENA-landen verliezen 80 tot 177 kubieke meter drinkwater per inwoner per jaar. Tegelijk capteert de regio nog niet de helft van het afvalwater en gaat 57 procent van het afvalwater dat wel gecapteerd wordt, onbehandeld de natuur weer in, met zware vervuiling en gezondheidsproblemen als gevolg.

Klimaatverandering

De klimaatverandering is een van de belangrijkste oorzaken van de toenemende waterstress. In sommige delen van de wereld regent het daardoor minder en gaan de temperaturen omhoog, wat zowel de watervraag als het wateraanbod beïnvloedt.

De klimaatverandering doet ook de oppervlaktewaterstress (waterstress in onder meer rivieren en kanalen) toenemen in landen met politieke en milieuproblemen. Voor de MENA-regio voorspellen wetenschappers dat vooral Irak, Jordanië, Marokko en Syrië hierdoor getroffen zullen worden de komende jaren.

Tegelijk doet de klimaatverandering de zeespiegel stijgen. Dat verhoogt het risico op overstromingen, de vaakst voorkomende natuurrampen in de MENA-regio. Net het armste deel van de bevolking is daar het grootste slachtoffer van.

Volgens de Wereldbank kan de regio tegen 2050 6 tot 14 procent van haar bbp verliezen als gevolg van de klimaatverandering.

Deze week buigen experts en beleidsmakers zich in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia over oplossingen voor de groeiende waterproblemen in de wereld. Daar vindt het driejaarlijkse Wereldwaterforum plaats.