Ontheemding kost elk jaar 13 miljard dollar

In een nieuw rapport berekent het IMDC de financiële kosten van interne ontheemding als gevolg van grote crises in de wereld. Op die manier wil het duidelijk maken hoe belangrijk het is ontheemding te voorkomen, en efficiënt te reageren in dergelijke situaties.

“We zien al lange tijd welke verwoestende impact interne ontheemding heeft op de veiligheid en het welzijn van mensen die te maken hebben met oorlog, geweld, rampen en ontwikkelingsprojecten”, zegt Alexandra Bilak, directeur van het IDMC. “Maar interne ontheemding is ook een zware last voor de economie. Het beperkt de mogelijkheid van mensen om te werken, en leidt tot specifieke behoeften waar deze mensen, de gemeenschap die hen opvangt, regeringen en hulporganisaties voor betalen.”

Centraal-Afrikaanse Republiek

Het IMDC keek naar de belangrijkste behoeften van ontheemden, zoals gezondheid, onderdak en inkomen in acht landen, en berekende de economische kosten daarvan op 310 dollar per persoon. Met 40 miljoen ontheemden wereldwijd, is dat een financiële impact van jaarlijks 13 miljard dollar.

De auteurs van het rapport wijzen er ook op dat de impact van interne ontheemding veel groter is in lage-inkomenslanden, deels als gevolg van een gebrek aan capaciteit om de impact van de crisis te beperken.

De Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR) is zo’n land, waar naar schatting meer dan 70 procent van de bevolking in armoede leeft. De CAR heeft al tientallen jaren te maken met instabiliteit en geweld. Het meest recente conflict resulteerde in een nog steeds voortdurende, ernstige humanitaire crisis en de ontheemding van meer dan 1 miljoen mensen. Meer dan de helft daarvan bleef binnen de landsgrenzen.

Voedsel en zorg

Volgens het VN-kinderfonds Unicef is een op de vier kinderen ontheemd of vluchteling. De economische impact in de Centraal-Afrikaanse Republiek tussen 2013 en 2017 bedroeg in totaal 950 miljoen dollar. Dat is 230 miljoen dollar per jaar, vergelijkbaar met 11 procent van het bruto binnenlands product (bbp) van het land voor de crisis.

Voedselvoorziening is goed voor bijna 40 procent van de kosten. Bijna 2 miljoen mensen in het land kampen met voedselonzekerheid. Volgens Unicef dreigt voor meer dan 43.000 kinderen jonger dan vijf jaar ernstige ondervoeding die, als er niets aan gedaan wordt, de dood tot gevolg kan hebben.

Samen met de kosten voor gezondheidszorg in noodsituaties, is zorg goed voor de helft van de economische impact van ontheemding in de CAR.

Somalië

In Somalië kostte droogte alleen het land al 500 miljoen dollar per jaar in 2017 en 2018. Dat is vergelijkbaar met 5 procent van het bbp voor de crisis in het land. Droogte leidde int 2017 tot 892.000 nieuwe ontheemden. Aangezien de droogte het boeren onmogelijk maakte voedsel te verbouwen op hun land, zijn de hoogste kosten hier die van voedselvoorziening voor ontheemden.

Het IDMC constateert ook gevolgen voor huisvesting en infrastructuur. De droogte dreef veel Somali’s naar verstedelijkte gebieden, op zoek naar werk. Dat zette de beperkte capaciteit van de stedelijke infrastructuur, bijvoorbeeld op het gebied van water en sanitaire voorzieningen, echter verder onder druk.

De stad Mogadishu is nu gastheer voor meer dan 600.000 ontheemden, een derde van het totale aantal intern ontheemden in het Oost-Afrikaanse land.

Doelgerichter werken

“Dit nieuwe onderzoek laat duidelijk zien welke risico’s interne ontheemding met zich meebrengt, niet alleen voor mensenrechten en veiligheid, maar ook voor nationale ontwikkeling”, zegt Bilak.

Duidelijk maken tot welke kosten ontheemding leidt, kan regeringen en hulpverleners helpen doelgerichter te werken, staat in het rapport. Het initiatief van het IMDC is daartoe een eerste aanzet. “We hebben meer data en uitgebreidere analyses nodig om duidelijk te krijgen waar de hoogste kosten liggen, om regeringen en hulpverleners te helpen ontheemding in de toekomst te voorkomen en om efficiënter te kunnen reageren op bestaande crises”, zegt Bilak.