Nepalese dorpen keren zich tegen kindhuwelijken

Als schoolvriendinnen er haar er niet van weerhouden hadden, was Shradha Nepali getrouwd op haar veertiende. Ze woont in het afgelegen dorp Pinalekh in het district Bajura in het westen van Nepal, op 900 kilometer afstand van de hoofdstad Kathmandu. Het gezin met vier kinderen moet rondkomen van minder dan een dollar per dag leeft voornamelijk van de oogst van hun kleine boerderij. Daarnaast verdienen de gezinsleden wat bij als dagarbeiders.

Mahesh Joshi, coördinator bij de plaatselijke ngo PeaceWin, zegt dat dergelijke abjecte armoede een van de belangrijkste drijfveren is achter vroege huwelijken in Nepal. Voor die weg kiezen vooral opgroeiende meisjes die weinig uitzicht hebben op iets anders dan een leven van hard werken en honger.

Nepali zegt dat ze zich destijds niet realiseerde wat de consequenties van haar keuze geweest zouden zijn. Als haar vriendinnen zich er niet mee bemoeid hadden, was ook zij een kindbruid geweest, net als 41 procent van de Nepalese vrouwen die nu tussen 20 en 24 jaar oud zijn. Het percentage is afkomstig uit een studie van Plan Asia en het International Centre for Research on Women (ICRW).

Het VN-kinderfonds Unicef noemt Nepal als een van de tien landen in de wereld waar procentueel gezien de meeste kindhuwelijken voorkomen. Een initiatief van meisjes in het hele land kan daar verandering in brengen.

Kindhuwelijkvrije dorpen

Het district Bajura, waar Shradha Nepali en haar vriendinnen wonen, speelt sinds kort een voortrekkersrol in het tegengaan van kindhuwelijken. Dorpen in het district proberen elkaar af te troeven als het gaat om het 'kindhuwelijkvrij' verklaren van hun dorp.

Bajura ligt in de regio Far Western in Nepal, een regio die enkele van de meest afgelegen en minst ontwikkelde dorpen van het land kent. De inkomens zijn hier laag en het aantal kindhuwelijken ligt navenant hoog. De gewoonten hier veranderen is moeilijk, maar dat weerhoudt meisjes zoals de zestienjarige Rashmi Hamal, voorzitter van de Jyalpa Kinderclub in de gemeente Badi Mallika, er niet van het te proberen.

"Wij zijn niet bang meer, omdat de meerderheid van de mensen in onze gemeente geen kindhuwelijken meer wil", zegt ze. Rashmi is een van de tien meisjes die in 2014 met hulp van PeaceWin en Unicef een jongereninitiatief opzetten. Doel van het initiatief is uit te zoeken hoe kindhuwelijken het beste tegengegaan kunnen worden. "Deze meisjes zijn plaatselijke helden. Ze hebben zichzelf bewezen in hun vasthoudende voorlichtingscampagnes en inspireren ouders om een andere keuze te maken", zegt Hira Karki van PeaceWin.

De meisjesclub redde Nepali van haar huwelijk, kort nadat ze was weggelopen van huis. Nepali's moeder zegt haar dochter niets te verwijten en opgelucht te zijn dat ze terug is. "Het is niet haar schuld, ze wilde de moeilijke situatie thuis ontvluchten. Ik hoop dat ik haar nu kan steunen op elke mogelijke manier", zegt de 35-jarige moeder.

Nepali is nu een van de meest actieve leden van de club die zich inzet tegen kindhuwelijken. Het succes van de actievoerders is meetbaar: meer dan 84 scholen in Bajura en de aangrenzende districten Kalikot, Accham en Mugu hebben in het afgelopen jaar soortgelijke initiatieven gelanceerd.

Armoede

De Nepalese Nationale Vrouwencommissie denkt dat economische, sociale en religieuze factoren een rol spelen bij vroege huwelijken. In de zuidelijk Tarairegio houdt de gewoonte om een bruidsschat te geven de traditie in stand. Hoe jonger het meisje, hoe minder haar ouders hoeven te betalen aan de bruidegom. Andere ouders besluiten eenvoudigweg hun dochter te laten trouwen omdat er dan een mond minder te voeden is.

Hoewel meisjesonderwijs de laatste jaren meer aandacht krijgt, wordt het nog niet als prioriteit gezien op het platteland. Van de vrouwen tussen 15 en 24 jaar heeft 77,5 procent leren lezen en schrijven op basisniveau. Slechts 66 procent volgde voortgezet onderwijs.

Vroege huwelijken worden internationaal en ook in Nepal gezien als schending van de rechten van meisjes. "Als meisjes jong trouwen, bestaat een grote kans dat ze te maken krijgen met gezondheidsklachten en psychologische problemen", zegt Kristine Blokhus, plaatsvervangend Unfpa-vertegenwoordiger voor Nepal. "Er bestaat een ernstig risico op overlijden bij de bevalling. En zelfs als een jong meisje dat overleeft, kan ze er levenslang gezondheidsproblemen aan overhouden."

Een huwelijk op jonge leeftijd betekent ook een ernstige beperking van de toekomstperspectieven van een meisje. Kansen op de arbeidsmarkt zijn er nauwelijks nog en vaak is een meisje veroordeeld tot levenslange afhankelijkheid van haar man of zijn familie.

Dat meisjes op het platteland zich nu zelf inzetten voor het uitbannen van de praktijk, is zeer positief, zegt Jahar Sing Thapa, een plaatselijke schooldirecteur. "Het grootste voordeel van de campagne is dat de actievoerders uit de dorpen zelf komen. Zij weten ouderen te overtuigen zonder ze tegen de borst te stuiten."

Hoewel de initiatieven kleinschalig zijn, dragen ze zeker bij aan het uitbannen van kindhuwelijken in het land. In de afgelopen vijf jaar, zegt het Unfpa, is het aantal kindhuwelijken in Nepal gedaald met 20 procent.

Hoewel lokale initiatieven prijzenswaardig zijn, zijn ze alleen niet voldoende om de praktijk uit te roeien, zegt Rownak Khan van Unicef. Hij pleit voor een alomvattende aanpak, waarbij meisjes ook financiële vaardigheden en levensvaardigheden leren, en steun krijgen bij het verwerven van een inkomen.