Nauwelijks nog plekken op aarde met gezonde lucht

Het Zwitsers IQAir monitort de luchtkwaliteit wereldwijd aan de hand van meetstations in 131 landen en regio's.

Volgens het rapport voor 2022 zijn er nauwelijks plekken op aarde die voldoen aan de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op vlak van fijnstof, meer bepaald de concentratie van de schadelijk PM2.5 in de lucht. Dat zijn fijne deeltjes met een diameter van maximaal 2,5 micrometer. Die zijn gevaarlijk omdat ze diep in de luchtwegen kunnen belanden.

Leuven en Luik

Enkel inwoners van Australië, Estland, Finland, Grenada, IJsland en Nieuw-Zeeland ademen door de bank genomen lucht die door de WHO als gezond wordt beschouwd.

In België is er geen enkel meetstation dat voldoet aan de richtlijnen. De properste lucht is te vinden in het zuiden van het land, rond Luik en Charleroi. In Vlaanderen heeft de streek rond Leuven de meest zuivere lucht.

In Nederland is er één meetstation dat aangeeft binnen de krijtlijnen van de WHO te blijven, namelijk Blaarthem in de provincie Noord-Brabant (1,8 microgram per kubieke meter). Vlaanderen en Nederland doen het in het algemeen een pak slechter dan de omliggende gebieden.

Tsjaad en Pakistan

Tsjaad, een Afrikaans land in de Sahelregio, heeft de meest vervuilde lucht ter wereld. Lahore, de op één na grootste stad van Pakistan, is de stad met de minst propere lucht ter wereld. De WHO beveelt een maximale PM2.5-concentratie van 5 microgram per kubieke meter aan. Tsjaad en Lahore hadden in 2022 een gemiddeld niveau van respectievelijk 89,7 en 97,4.

Opvallend: Lahore, dat wordt gezien als het culturele middelpunt van Pakistan, stond vorig jaar nog op de 15e plaats met 86,5 microgram PM2.5-deeltjes per kubieke meter. Pakistan heeft ook twee steden met de slechtste lucht op zijn grondgebied, en staat als land met 70,9 derde op de ranglijst. Irak staat tweede op de rangschikking, met een gemiddeld niveau van 80,1.

Grassroots monitoring

Acht van de tien steden met de ergste luchtverontreiniging ter wereld lagen in 2022 in de regio’s Centraal- en Zuid-Azië. Luchtverontreiniging door fijnstof wordt veroorzaakt door het gebruik van steenkool, olie en aardgas voor energie, niet-duurzame industrie en landbouw. Het rapport maakt gewag van een “luchtvervuilingscrisis” die moet aangepakt worden door een drastische verschuiving naar hernieuwbare energiebronnen en schoon, toegankelijk openbaar vervoer.

“Te veel mensen over de hele wereld weten niet dat ze vervuilde lucht inademen, terwijl iedereen verdient dat zijn of haar gezondheid wordt beschermd tegen luchtvervuiling”, zegt Aidan Farrow, die als wetenschapper van Greenpeace meewerkte aan de metingen. Harde data zoals deze zijn volgens hem nodig om verandering te eisen en vervuilers ter verantwoording te roepen. Hij betreurt het dat deze moeten komen van een privaat initiatief.

Overheden moeten de luchtkwaliteit bewaken, maar we kunnen niet op hen wachten”, zegt IQAir-ceo Frank Hammes. “Grassroots monitoring van de luchtkwaliteit creëert transparantie en urgentie. Het leidt tot gezamenlijke acties die de luchtkwaliteit verbeteren", aldus Hammes.