Klimaatgesprekken Bonn: op laatste nippertje toch nog een compromis

De moeizame onderhandelingen in Duitsland draaiden om het raamwerk voor een mondiale doelstelling voor adaptatie, oftewel het aanpassen van de infrastructuur aan het veranderende klimaat. Het gaat om een initiatief om landen beter bestand te maken tegen extreme weersomstandigheden, overstromingen, droogte en zeespiegelstijging.

De landen bereikten een compromis op het einde van de twee weken durende discussies, waardoor de reële mogelijkheid werd vermeden dat ze tijdens COP28 helemaal opnieuw zouden moeten beginnen.

In dat scenario zou het vrijwel onmogelijk zijn geweest om tijdens de klimaattop in Dubai overeenstemming te bereiken over adaptatiedoelen, zo vertellen onderhandelaars en waarnemers. “Dat zou een echte ramp zijn geweest”, zegt een onderhandelaar van een land waar de klimaatcrisis nu al hard toeslaat.

Tegenstrijdige verwachtingen

De Argentijnse onderhandelaar Pilar Bueno Rubial zegt dat het vanaf het begin duidelijk was dat de twee facties de besprekingen in gingen met uiteenlopende verwachtingen.

“Welvarende landen wilden alleen maar het gesprek aangaan, terwijl ontwikkelingslanden zich wilden richten op de inhoud”, vertelt ze.

De G77+ China, dat is een coalitie van 135 ontwikkelingslanden, wilde overeenstemming bereiken over een ontwerptekst van acht pagina's met een lijst van opties voor specifieke adaptatiedoelen.

Deze omvatten maatregelen om land, water en mensen te beschermen met vroegtijdige waarschuwingssystemen voor gevaarlijke gebeurtenissen (tegen 2027), en om de weerbaarheid van de wereldbevolking tegen de gevolgen van klimaatverandering met minstens 50 procent te vergroten (tegen 2030).

“Voor ons is dit een goede neerslag van het debat dat de basis legt voor een ambitieuze overeenkomst in Dubai”, zegt een onderhandelaar uit een ontwikkelingsland. Maar de rijke landen, geleid door de VS, de EU en het VK, drongen in plaats daarvan aan op een tekst van één pagina die zich alleen richt op de structuur van een toekomstige beslissing, zonder maatregelen te schetsen. Dat zeggen vier mensen die aanwezig waren in de onderhandelingskamer.

Dat zou de ontwikkeling van concrete doelstellingen uitgesteld hebben naar toekomstige vergaderingen. De EU en de VS drongen er in hun eigen bijdragen nadrukkelijk op aan om geen specifieke doelen vast te stellen.

Bueno Rubial beweert dat de onderhandelingen over adaptatie werden “gegijzeld” vanwege de bredere verdeeldheid tussen de twee partijen over de vraag of emissiereducties en klimaatfinanciering op de officiële agenda in Bonn moeten staan.

De tegenstrijdige standpunten kwamen duidelijk tot uiting in de opties die door de twee partijen naar voren werden geschoven voor een slottekst aan het einde van de besprekingen in Bonn.

Strijd om adaptatie

Het is moeilijk om te definiëren wat adaptatie is en hoe dat gemeten moet worden. In tegenstelling tot de inspanningen om de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer te verminderen, zijn er minder duidelijke maatstaven beschikbaar om de vele activiteiten te volgen die adaptatie genoemd kunnen worden.

Zeeweringen, airconditioning, systemen voor vroegtijdige waarschuwing, verbeterde dekking van mobiele telefonie en internet, en veranderingen in landbouwmethoden kunnen allemaal gezien worden als adaptatie.

In het Klimaatakkoord van Parijs werd een wereldwijde doelstelling voor adaptatie vastgelegd, maar werd de inhoud ervan niet gedefinieerd. Zes jaar later kwamen de COP26-landen overeen om een twee jaar durend werkprogramma op te zetten om dit probleem op te lossen en een vage verbintenis om te zetten in concrete acties.

Het orgaan beëindigt zijn werkzaamheden in Dubai, waar ontwikkelingslanden ambitieuze doelen willen bereiken. Ze hopen dat dit ertoe zal leiden dat er meer geld wordt geïnvesteerd in maatregelen om de veerkracht tegen klimaatverandering te vergroten.

Het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) schat dat de rijke landen de ontwikkelingslanden tot 2030 jaarlijks 71 miljard dollar moeten geven om in hun adaptatiebehoeften te voorzien. Maar in 2020 hebben ze slechts 29 miljard dollar gegeven.

Minder betrokken

Een onderhandelaar van een groep ontwikkelingslanden beweert dat adaptatie minder dringend is voor rijke landen en dat ze daarom minder betrokken lijken te zijn bij de besprekingen.

In Bonn bereikte die breuklijn een kookpunt tijdens de laatste bijeenkomst waar het raamwerk moet worden opgesteld. In wat waarnemers omschreven als een verhitte discussie, slaagden de landen er niet in om tot een overeenkomst te komen en staarden ze naar de mogelijkheid om de besprekingen te beëindigen zonder formele resolutie.

Op donderdag, enkele uren voor het einde van de besprekingen, boden de voorzitters een compromistekst aan die te nemen of te laten was. Het document lijkt meer op de optie waar de welvarende landen voor vochten, maar bevat - als voetnoot - een link naar een informele nota over de specifieke doelen. Ontwikkelingslanden hebben dat toegejuicht als een overwinning.

Alle ogen gericht op Dubai

Mokoena France, de hoofdonderhandelaar voor de minst ontwikkelde landen, zegt dat de groep blij is met een goed resultaat, maar dat het zorgwekkend is dat het tot het allerlaatste moment heeft geduurd. “Toch hopen we op meer vooruitgang en een succesvolle goedkeuring van het raamwerk tijdens COP28”, voegt ze eraan toe.

Een onderhandelaar van een ontwikkelingsland zegt dat hij zich ernstig zorgen maakt dat dezelfde dynamiek zich in Dubai zal afspelen.

David Waskow, International Climate Director bij het World Resources Institute, zegt dat het uitblijven van vooruitgang op vlak van een globaal doel voor adaptatie ertoe leidt dat er nog veel dient te worden besproken in de aanloop naar COP28.

“Het is van cruciaal belang dat landen het eens worden over een ambitieuze reeks doelstellingen voor adaptatiemaatregelen en de financiering moet veel toegankelijker worden gemaakt”, zegt hij.

De EU en de VS hebben op het moment van publicatie nog niet gereageerd op verzoeken om commentaar. 

-

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij Climate Home News.