Egypte zet Eritrese asielzoekers uit

De Egyptische autoriteiten hebben afgelopen zondagavond acht Eritrese asielzoekers uitgezet, waaronder twee kinderen van vijf en drie, na ruim twee jaar gevangenschap. 

Egypte is een belangrijke partner van de EU in het bestrijden van irreguliere migratie, en heeft het internationale verdrag dat landen gebiedt vluchtelingen op te vangen ondertekend.

Gevlucht uit Eritrea

De acht uitgezette asielzoekers waren onderdeel van een groep van 18 Eritreeërs die in oktober 2019 werden gearresteerd nadat ze vanuit Soedan zonder geldige reisdocumenten Egypte waren binnengekomen. Ze werden vastgezet in de gevangenis van Qusair, een stad in het zuidoosten van Egypte.

De deportatie gebeurde in samenwerking met de Eritrese ambassade in Cairo. De tien Eritreeërs die nog vastzitten staan ook op de lijst om te worden uitgezet. Een lokale ngo, het Vluchtelingen Platform Egypte (RPE) noemt de omstandigheden in hun gevangenis “onmenselijk”, wijzend op kleine cellen, gebrek aan hygiëne, onvoldoende eten en de onthouding van medische zorg.

Eritrea kent een dictatuur met een jarenlange dienstplicht. Op het ontlopen van die dienstplicht staan strenge straffen, alsook op het illegaal uitreizen van het land.

Vogelvrij zonder papieren

Egypte zegt de rechten van vluchtelingen te waarborgen, maar betrekt dit in de praktijk alleen op asielzoekers die zich officieel hebben geregistreerd bij het kantoor van de VN-vluchtelingenorganisatie in Cairo. Ruim 265.000 vluchtelingen zijn geregistreerd in Egypte, waaronder iets meer dan 20.000 Eritreeërs.

De meeste vluchtelingen komen doorgaans het land binnen via de zuidgrens, vanuit Soedan. Vandaar is het nog 1300 km naar Cairo. Wie op de grens of onderweg naar Cairo wordt aangehouden heeft nog geen papieren van de VN kunnen bemachtigen en wordt zodanig door Egypte niet als asielzoeker erkent. Dit resulteert in opsluiting voor onbepaalde tijd, of tot er een mogelijkheid is tot uitzetting.

Hoeveel asielzoekers er in Egyptische gevangenissen zitten is moeilijk met zekerheid vast te stellen, omdat Egypte hier geen gegevens over deelt. Een medewerker van RPE zegt informatie te hebben over meer dan 200 Eritreeërs in gevangenissen in Luxor, Aswan en Qusair. Het Egyptische leger zei eerder dit jaar in een verklaring dat het in januari de illegale migratie van 3740 personen had voorkomen en 170 smokkelaars had gearresteerd, zonder te specificeren onder welke omstandigheden, of van welke nationaliteit de migranten waren.

Egypte houdt grenzen dicht

Bij elk wederzijds bezoek tussen leiders van EU-landen en Egypte staat migratie hoog op de agenda. De Egyptische president Abdel Fattah Al-Sisi noemde Egypte tijdens een top in Boedapest vorige maand “meer succesvol dan anderen” in het tegengaan van irreguliere migratie. De Egyptische minister van buitenlandse zaken hintte dat Egypte meer financiële steun verdient voor de strijd tegen migratie. “Ik beschouw de steun die Egypte krijgt als zeer bescheiden in verhouding met de verantwoordelijkheid die het draagt”, zei hij.

Eind september was de Nederlandse staatssecretaris voor asiel en migratie, Ankie Broekers-Knol, op bezoek in Egypte om samenwerking op het gebied van migratie te intensifiëren. Dat Nederland Egypte gaat ondersteunen bij haar grensbewaking is daarbij niet ondenkbaar, zei Broekers-Knol tegen de aanwezige pers.

Egypte houdt sinds 2016, toen een boot met honderden migranten kapseisde voor de Egyptische Middellandse Zeekust, de grenzen inderdaad met succes dicht voor irreguliere migranten. Maar zoals de zaak van de Eritreeërs aantoont, kan dat succesverhaal niet los worden gezien van de opsluiting en deportatie van asielzoekers.