Duitsland bewapent Saoedi's tegen Iran

De beslissing van de Duitse regering om tweehonderd gevechtstanks van het type Leopard 2 te leveren aan Saoedi-Arabië stuit op heel wat kritiek van oppositieleiders, opiniemakers en mensenrechtenorganisaties. Maar de Duitse regering staat achter de wapendeal van naar schatting 1,8 miljard euro: Saoedi-Arabië mag dan wel een despotisch regime hebben, het is een "baken van stabiliteit" in het Midden-Oosten, vindt ze.

Diplomatieke en militaire experts geloven dat het Saoedische regime de Duitse tanks niet zal inzetten om lokaal protest de kop in te drukken, maar wel om uiteindelijk de oorlog aan Iran te verklaren.

"Om hun binnenlandse vijanden onder de knoet te houden, hebben de Saoedi's geschikter materiaal, zoals zo'n tweeduizend gepantserde voertuigen voor troepentransport", verklaart Josef Joffe van het magazine Die Zeit. Joffe geldt in de Duitse media als een van de meest uitgesproken voorstanders van de NAVO. Hij heeft ook banden met de Amerikaanse en Israëlische regeringen.

"Door de Leopard 2-tanks aan Saoedi-Arabië te leveren, stuurt Duitsland samen met de VS en Israël een boodschap van militaire afschrikking naar de regio en dan vooral naar Iran. Dit argument kan niet zomaar genegeerd worden", vindt hij.

Iraanse gevaar

Joffe brengt ook in herinnering dat Duitsland recent gelijkaardig militair materiaal heeft bezorgd aan Arabische regeringen. "In 2009 leverde Duitsland 36 Leopard 2-tanks aan Qatar." Andere westerse landen – met de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk op kop – hebben decennialang de Saoedi's geholpen bij de vernieuwing van hun wapenarsenaal.

De gewezen Israëlische ambassadeur in Berlijn, Avi Primor, is het eens met Joffe. "Saoedi-Arabië gebruikt ander militair materiaal dat geschikter is om binnenlandse betogingen neer te slaan." In hun recente interventie in Bahrein om het regime van de familie al-Khalifa bij te springen tegen volksprotesten, maakten de Saoedi's gebruik van lichte AMX-tanks en niet van zwaardere M1A2 Abrams-tanks van Amerikaanse makelij, legt Primor uit.

Officieel staat Saoedi-Arabië nog steeds op voet van oorlog met Israël. "Maar beide landen hebben een gemeenschappelijke vijand, Iran", aldus de gewezen ambassadeur. "De Saoedi's zien Iran als de grootste bedreiging." Hij voegt eraan toe: "Israël heeft er belang bij de militaire capaciteit van de Saoedi's te versterken, als een dijk tegen het Iraanse gevaar en als een stabiele macht in de onzekere Arabische wereld." Toch begrijpt Primor de kritiek van mensenrechtenorganisaties, want "het Saoedische regime is erg archaïsch".

Katholieke kerk

Ondanks deze argumenten, zal de storm van protest waarschijnlijk niet snel gaan liggen. Reinhold Robbe, vorig jaar nog lid van de parlementaire commissie voor het Duitse leger, vindt Saoedi-Arabië "beslist geen land dat kan tippen aan de westerse standaarden van democratie en mensenrechten". Zulke standaarden moeten de richtlijn zijn voor het Duitse buitenlandbeleid, voegt hij eraan toe.

Ook de katholieke kerk hekelde de deal. "Duitsland zou geen wapens mogen leveren aan regio's die met een militaire crisis kampen, of aan regimes die mensenrechten schenden", zei bisschop Stephan Ackerman, voorzitter van de kerkelijke commissie Justitie en Vrede.

Human Rights Watch (HRW) wijst erop dat Saoedi-Arabië een van de weinige landen is in de Arabische wereld die geen democratische hervormingen hebben doorgevoerd in de nasleep van de protesten die zich verspreidden in de buurlanden sinds het begin van dit jaar. "Saoedische voorstanders van hervormingen kunnen deze wapendeal interpreteren als Duitse steun voor repressieve regimes", meent Christoph Wilcke, onderzoeker van HRW.

Ook Angola

Maar de Duitse regering heeft geen oren naar zulke kritiek. Ze presenteert zelfs militair materiaal aan andere regimes met een even bedenkelijke reputatie op het vlak van de mensenrechten. Tijdens een recente reis naar Angola bijvoorbeeld bood bondskanselier Angela Merkel aan de regering van Jose Eduardo Dos Santos patrouilleboten en andere militaire uitrusting aan.

Of de boten naar Angola worden uitgevoerd, is nog niet zeker. Maar opiniemakers wijzen erop dat Merkel de kritiek op de levering van gevechtstanks aan Saoedi-Arabië negeert en zich gedraagt als een "handelsvertegenwoordiger van de militaire industrie", zegt Claudia Roth als voorzitter van de Duitse groene partij.

"Merkels voelsprieten laten het afweten", denkt Thorsten Denkler, analist van de krant Die Sueddeutsche Zeitung. "Angola is een van de meest corrupte regimes ter wereld." Het is niet alsof Duitsland geen wapens mag uitvoeren, benadrukt hij. "Maar zulke export mag enkel naar landen waar democratie en rechtstaat gegarandeerd zijn."