Wilde vanille, katoen en avocado met uitsterven bedreigd

De wilde verwanten van enkele van de belangrijkste gewassen op aarde zoals avocado's, aardappelen, katoen en vanille zijn met uitsterven bedreigd. Dat zegt nieuw onderzoek in het tijdschrift Plants, People, Planet. Volgens de studie zou 35 procent van alle 224 onderzochte soorten met uitsterven bedreigd zijn.

Verre neef van aardappel en tarwe

Wilde verwanten, de zogenaamde 'Crop Wild Relatives' (CWR), zijn verre neven van bekende voedselgewassen als rijst, aardappel, maïs en tarwe. Plantveredelaars noemen ze als een van de belangrijkste wapens in de strijd tegen klimaatverandering. CWR-soorten beschikken immers over een waardevolle genetische diversiteit die kan dienen om gewassen aan te passen aan de effecten van klimaatverandering zoals stijgende temperaturen, droogte, verzilting van landbouwgrond, ziekten en plagen.

“In het licht van de klimaatcrisis zijn CRW erg belangrijk om tegemoet te kunnen komen aan de stijgende vraag naar voedsel”, zeggen de auteurs van de studie.

Ze waarschuwen dat veel van deze soorten (nog) niet zijn verzameld en geconserveerd in genenbanken. Daarnaast worden veel groeiplaatsen van wilde verwanten bedreigd door verstedelijking, vervuiling, ontbossing, klimaatverandering en oorlog.

Centraal-Amerika

Vanille loopt het grootste risico op uitsterven. Alle acht wilde soorten die in Zuid- en Centraal-Amerika groeien, zijn volgens de studie bedreigd of ernstig bedreigd.

Wilde katoen volgt als meest bedreigde soort met 92 procent van alle verwante soorten met risico om te verdwijnen. Verder lopen drie op de vijf avocadosoorten gevaar en is ook 23 procent van de wilde aardappelsoorten met uitsterven bedreigd.

Het onderzoek vond plaats in Centraal-Amerika. Alle 224 onderzochte wilde soorten die vaak enkel voorkomen in Mexico, Guatemala, El Salvador en Honduras zijn wereldwijd kunnen uitgroeien tot commercieel belangrijke gewassen. In het geval van katoen bijvoorbeeld, zijn ze immens belangrijk voor de textielindustrie.

Volgens de onderzoekers was aan het begin van de 21e-eeuw al 80 procent van de oorspronkelijke plantvariëteiten in Centraal-Amerika verloren gegaan. Het grootste gevaar voor wilde soorten komt van de landbouw en de veeteelt; zowel door een ongebreidelde uitbreiding van landerijen als door het veelvuldige gebruik van meststoffen en pesticiden. Verder worden deze belangrijke gewassen bedreigd door invasieve soorten, ziekten, de winning van grondstoffen en houtkap.