Werkloosheid in Latijns-Amerika historisch hoog

Sinds het begin van de covid-19-pandemie zijn er wereldwijd 400 miljoen banen verloren gegaan. In Latijns-Amerika en de Caraïben kwamen er 15 miljoen werklozen bij. De regio telt nu 41 miljoen werklozen, een historisch record.

Een rapport van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) schetst een somber vooruitzicht van de werkgelegenheid in Latijns-Amerika.

Informeel werk

Door het enorme aandeel van informeel werk in de regio en de recessie in de wereldeconomie zal het herstel van de arbeidsmarkt er trager verlopen, waarschuwt de ILO.

Alleen al in het tweede kwartaal van 2020 zijn de werkuren in Latijns-Amerika en het Caraïbisch gebied met 20 procent afgenomen. Dat komt overeen met 47 miljoen voltijdse banen. Dit percentage is hoger dan de daling wereldwijd, die 14 procent bedroeg.

Het verlies van werkuren is een veel efficiëntere manier om te meten wat er gebeurt op de arbeidsmarkt, zegt Juan Bravo, onderzoeker bij het Latijns-Amerikaans Centrum voor Economisch en Sociaal Beleid (Clapes) van de Pontificale Katholieke Universiteit van Chili.

Angst besmet te raken

Deze parameter houdt niet alleen rekening met de mensen die op zoek zijn naar werk, maar ook met degenen die om verschillende redenen gestopt zijn met werken, bijvoorbeeld omdat ze bang waren om besmet te raken of omdat het aanbod van banen aanzienlijk is gedaald.

Volgens de gegevens van de ILO is Zuid-Amerika het hardst getroffen, met een daling van de werkuren met 20,6 procent. In Centraal- en Noord-Amerika bedroegen de verliezen respectievelijk 19,2 procent en 15,3 procent.

“Dit weerspiegelt de problemen waar het systeem in de landen van Latijns-Amerika al 30 of 40 jaar geleden mee kampt”, zegt Luciana Zorzoli van de Business School van de Universiteit van de Cardiff (Groot-Brittannië).

Privatisering

Problemen zijn onder meer een verlies van de sociale bescherming en de privatisering van de gezondheidsstelsels, maar ook de grote werkonzekerheid. “Meer dan 50 procent van de banen is informeel, en uit eerdere ILO-onderzoeken blijkt dat zes op de tien werknemers van dag tot dag leven en zich niet kunnen veroorloven te vertrekken.”

Dit is een van de belangrijkste redenen waarom quarantaines in de regio vaak niet effectief zijn geweest, zegt Zorzoli. Ze zijn ook de grootste moeilijkheid om een ondersteunend beleid te voeren, voegt ze eraan toe.

Niemand formeel in dienst

Daarbij komen nog de grote verschillen in de grootte van de bedrijven. “In Peru is bijvoorbeeld meer dan 90 procent van de bedrijven klein, dus vele hebben slechts een deel van hun werknemers formeel aangenomen, andere hebben zelfs niemand formeel in dienst”, zegt María Isabel Cigüeñas, hoogleraar aan de faculteit Management en Sociale Wetenschappen van de Pontificale Katholieke Universiteit van Peru.

In dit scenario zal een aanzienlijk aantal bedrijven er na de pandemie niet in slagen zich om te vormen en hun werknemers bij dat proces te betrekken.

“De pandemie mag op geen enkele manier worden gebruikt om de werkgelegenheid precair te maken, het mag geen excuus zijn voor een verslechtering van de arbeidsomstandigheden”, waarschuwt Vinicius Pinhero, ILO-directeur voor Latijns-Amerika en het Caraïbisch gebied.

Vrouwen

De ILO is vooral bezorgd over de arbeidssituatie van vrouwen. Door de pandemie dreigt de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt toe te nemen.

Er zijn verschillende structurele redenen voor de werkonzekerheid bij vrouwen, zegt Luciana Zorzoli. Ze noemt onder meer de loonverschillen en de combinatie met huishoudelijke taken. Nu komt daar nog bij dat in de sectoren die het hardst door de crisis worden getroffen, vooral vrouwen actief zijn, bijvoorbeeld de voedingsindustrie, het toerisme en huishoudelijke diensten.

Huishoudhulpen

In Chili gingen bijvoorbeeld honderdduizend plaatsen voor huishoudhulpen verloren tijdens de pandemie, bijna een derde van het totale aantal.

Deze ongelijkheid tussen mannen en vrouwen zal zich nog lang na het einde van de gezondheidscrisis laten voelen, zegt Juan Bravo. “Het herstel van de participatiegraad op de arbeidsmarkt zal veel langzamer verlopen voor vrouwen, aangezien mannen veel sneller en intensiever op zoek gaan naar werk.”

De ILO adviseert de landen de sociale bescherming en gezondheidszorg tot de hele bevolking uit te breiden, discriminatie en uitsluiting te voorkomen, en de sociale dialoog, en de collectieve onderhandelingen en arbeidsverhoudingen te versterken.