Weinig te kiezen bij presidentsverkiezingen Egypte

Ruim voordat de stembussen opengingen, stonden Egyptenaren al in de rij voor een stemlokaal in centrum Caïro, niet ver van het Tahrirplein. Grote Egyptische vlaggen sieren de ingang, en later op de dag werden nationalistische liederen gedraaid.

“Mijn keuze is een privézaak, maar lang leve Sisi!”, zegt ingenieur Mohamed Helmy (63). Verschillende anderen in de rij vallen hem bij. Atef Moselhy (75) somt de megaprojecten op die Sisi heeft geïnitieerd en die centraal stonden in de campagne van de zittend president, zoals de uitbreiding van het Suezkanaal, infrastructurele projecten en de aankoop van moderne wapens. “We moeten voorwaarts met Egypte.” Een vrijwilliger verantwoordelijk voor de pers op het stembureau luistert mee met wat de stemmers te zeggen hebben en vult hier en daar de lofredes voor Sisi aan met voorbeelden van zijn prestaties.

Geen competitie

De enige tegenkandidaat van Sisi is de onbekende politicus Moussa Mostafa Moussa, leider van de regeringsgezinde Ghad-partij. Net als zijn partij is Moussa zelf altijd een uitsproken aanhanger van Sisi geweest. Voordat hij zich beschikbaar stelde, voerde hij een campagne voor Sisi, en in televisie-interviews bewierookte hij zelfs tijdens zijn eigen campagne de prestaties van Sisi. Volgens stemmer Moselhy ontbreekt het Moussa vooral aan “ervaring”.

De scene bij het stemlokaal past precies bij het beeld dat de regering graag wil uitdragen: Egyptenaren brengen massaal hun stem uit om hun onvoorwaardelijke steun voor de president te betuigen. Maar de spanning is ver te zoeken; bij gebrek aan serieuze competitie zal Sisi zeker met een overweldigende meerderheid winnen.

“Wat er nu aan de hand is kan niet met droge ogen worden omschreven als een verkiezing”, zegt Timothy Kaldas, onderzoeker aan het Tahrir-instituut voor Midden-Oosten Beleid (TIMEP). “Dat de autocratische regering het een verkiezing noemt betekent niet dat het dat ook is, en dat we het zo zouden moeten noemen.”

Oppositie het zwijgen opgelegd

In aanloop naar de verkiezingen bleek de steun voor Sisi niet zo wijdverbreid als hij graag doet voorkomen. Verschillende sterke tegenkandidaten wilden zich verkiesbaar stellen, zoals oud-premier Ahmed Shafiq en generaal Sami Anan, maar de regering maakte duidelijk geen enkele vorm van oppositie te tolereren.

Shafiq werd een maand onder huisarrest geplaatst in een hotel en verschillende van zijn aanhangers werden gearresteerd, tot hij zich “vrijwillig” terugtrok. Anan verging het nog slechter, hij werd op gewelddadige wijze gearresteerd en zit vast in een militaire gevangenis onder beschuldiging dat hij zich als militair onrechtmatig verkiesbaar heeft gesteld. Verschillende andere beoogde kandidaten zijn gearresteerd, ofwel hebben ze zich teruggetrokken vanwege de onvrije omstandigheden.

De regering wil een signaal afgeven aan de oppositie dat het geen enkele zin heeft te proberen Sisi uit te dagen, zegt Khaldas. Daarnaast wil Sisi de internationale gemeenschap laten zien dat hij de macht stevig in handen heeft, en dat economische hervormingen om het investeringsklimaat te verbeteren onder hem niet in gevaar zullen komen.

Toekomst onder Sisi

Het is de vraag of Egyptenaren mee willen doen met de show, wetende dat de winnaar van tevoren vast staat en hun stem geen verandering teweeg kan brengen. Na dag één van de stemming is het nog onduidelijk hoe hoog de opkomst is; staatsmedia meldden alleen dat de deelname “hoog” was, terwijl het hoofd van een stemlokaal in het zuiden van Egypte op televisie zei dat de opkomst op zijn locatie 10 procent was.

De regering heeft met radiospotjes, video’s en spandoeken overal in de stad haar uiterste best gedaan mensen te bewegen om te gaan stemmen. De Britse krant The Guardian berichtte zelfs over verschillende situaties waarin armere Egyptenaren in buitenwijken van Caïro geld was geboden om te gaan stemmen.

De definitieve uitslag zal 2 april worden bekendgemaakt, maar hoe dan ook zal Sisi de komende vier jaar president van Egypte zijn. Of langer: “Waarschijnlijk zal Sisi proberen de grondwet aan te passen zodat hij meer dan twee termijnen kan regeren, of om zijn tweede termijn op te rekken”, denkt Khaldas.