Wat Harry Potter en Darth Vader ons leren over onze politieke voorkeur

De studie in het tijdschrift Political Science Research & Method is op zijn minst bijzonder te noemen: ruim drieduizend mensen in Groot-Brittannië en de VS werd gevraagd naar het stemgedrag van bekende filmpersonages uit films als Lord of the Rings, Star Wars of Harry Potter.

Daaruit blijkt dat mensen er vaker van uitgaan dat de helden in de films hun stemvoorkeur delen. Van de traditionele schurken denken ze net het omgekeerde.

In een tweede onderzoek kregen ongeveer 1600 Britten fictieve nieuwsverhalen over een lokaal politicus te zien: eentje waarin die geld doneert aan een lokaal goed doel, een ander waarin de politicus geld van dat goede doel had gestolen. Hoewel de politieke voorkeur van de politicus niet werd vernoemd, dacht een meerderheid van de proefpersonen dat de goede politicus hun politieke voorkeuren deelde, terwijl de corrupte vaker tot het andere kamp werd gerekend.

Projectie

De resultaten leggen wel degelijke ernstige conclusies bloot voor de politiek, zeggen de onderzoekers. Dergelijke ‘politieke projectie’ kan immers de polarisatie aanwakkeren.

“Als we ‘schurken’ zien als behorend tot de andere kant, dan associëren we ook steeds meer negatieve eigenschappen met die groep”, zegt Stuart Turnbull-Dugarte van de Universiteit van Southampton. “Dat is niet alleen slecht nieuws voor de polarisatie, maar het maakt ons ook vatbaarder voor misinformatie die bestaande vooroordelen bevestigt over de kiezers van bepaalde partijen.”

Om de toenemende politieke verdeeldheid te overwinnen moeten we ons bewust zijn van onze neiging om heldhaftige eigenschappen te projecteren op mensen die onze mening delen. Het omgekeerde doen we met wie onze mening niet deelt, besluiten de onderzoekers.

“We moeten erkennen dat de realiteit altijd complexer en genuanceerder is dan onze vooroordelen ons willen doen geloven”, zegt Turnbull-Dugarte.