Vrijlating Fujimori is klap in gelaat van Peruaanse vrouwen

Alberto Fujimori kreeg op kerstavond gratie van huidig president Pedro Pablo Kuczynski. Hij zat een straf uit van 25 jaar uit voor corruptie en mensenrechtenschendingen, maar werd kort voor Kerstmis opgenomen in het ziekenhuis voor hartproblemen.

Gedwongen sterilisatie

“Het pardon doet afbreuk aan de acties die de regering onderneemt tegen geweld. Men heeft immers een van de grootste schenders van de mensenrechten van vrouwen vrijgelaten”, zegt Liz Meléndez, directeur van de vrouwenrechtenorganisatie Centro Flora Tristán.

In de jaren negentig was Fujimori onder meer verantwoordelijk voor de gedwongen sterilisatie van meer dan 200.000 vrouwen. Voor dat beleid was hij nog niet veroordeeld, en door de gratie zal dat er ook niet meer van komen. “Deze straffeloosheid is schandalig”, zegt Meléndez.

Druk van conservatieve groepen

De Peruaanse regering heeft de periode 2018-2027 bovendien uitgeroepen tot het Decennium voor de Gelijkheid van Kansen voor Vrouwen en Mannen. “Dat wijst er voor ons op dat men de genderfocus blijft delegitimeren, net zoals in 2017”, zegt Meléndez. “Dat gebeurt onder druk van conservatieve groepen, die waarschijnlijk in het nieuwe kabinet vertegenwoordigd zullen zijn. We vrezen dat de strijd tegen geweld tegen vrouwen nu achteruitgaat, ondanks de vooruitgang op wetgevend vlak.”

Volgens het VN-Ontwikkelingsprogramma en VN-Vrouwen is Peru een van de Latijns-Amerikaanse landen die op wetgevend en beleidsvlak goede vooruitgang heeft geboekt in de strijd tegen genderwereld. In 2017 keurde het bijvoorbeeld wetten goed waardoor wie voor seksueel geweld veroordeeld is niet langer in aanmerking komt voor penitentiaire gunsten.

991 femicides

Maar de realiteit laat een ander beeld zien. Volgens overheidscijfers vonden van 2009 tot 2017 991 femicides plaats – een term die gebruikt wordt voor gendergerelateerde moorden op vrouwen – en waren er 1275 moordpogingen.  Vorig jaar waren er 116 femicides en 223 pogingen. Peru staat daarmee op de achtste plaats in Latijns-Amerika.

In bijna 80 procent van de gevallen was de dader de partner van het slachtoffer.

Altijd verzoening mogelijk

Eind vorig jaar lanceerde de nationale ombudsdienst, een overheidsinstantie, een campagne om 2018 uit te roepen tot Jaar zonder geweld tegen vrouwen.

Veel rechters en politiemensen gaan er nog altijd van uit dat ze na geweldfeiten de partners moeten proberen te verzoenen. “Dat is onaanvaardbaar”, zegt Patricia Sarmiento van de ombudsdienst.

“Jammer genoeg raakt dit idee verspreid onder de slachtoffers, sommigen geloven dat wanneer ze beledigd of geslagen zijn, er geen sprake is van geweld en er nog verzoening mogelijk is. Daardoor blijft deze situatie in ons land bestaan.”

Geen politiebescherming

Bovendien beschikt de politie over te weinig middelen om de slachtoffers te beschermen, zegt de ombudsdienst. Uit een rapport dat de dienst in 2015 publiceerde, bleek dat het slachtoffer in 30 procent van de femicidezaken de partner voordien al had aangeklaagd voor huiselijk geweld.

“Een van de dossiers (die we hebben onderzocht) ging over een vrouw die vier maal klacht had ingediend en nog steeds geen bescherming had gekregen. Dit moet stoppen”, zegt Sarmiento.

In februari vorig jaar werd in de regio Ayacucho advocate Evelyn Corahua vermoord nadat ze klacht had ingediend voor moordpoging en bescherming had gevraagd.

“Er is voldoende budget nodig om de wet op een adequate manier te doen naleven en om beleid te kunnen voeren dat gendergeweld bant”, besluit Sarmiento. “Zolang dat er niet is, blijft alles dode letter.”