VN-baas: “Rijke landen moeten steenkool veel sneller uitfaseren”

Tijdens een top van de Powering Past Coal Alliance (PPCA) gisteren richtte Guterres specifiek de schijnwerpers op Japan, de Verenigde Staten en Duitsland. Japan en de VS hebben formeel geen plannen om kolen uit te faseren. Duitsland wil nog kolen blijven verbranden tot 2038.

Hij riep op om alle wereldwijde kolenprojecten te stoppen en “een einde te maken aan de dodelijke verslaving aan steenkool.” Alleen dan heeft de wereld een kans om de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs te halen, de wereldwijde opwarming onder 2 graden Celsius te houden en te streven naar 1,5 graden, zei hij.

Conferentie in Glasgow

Guterres verwijst naar een wetenschappelijke analyse over de limiet van 1,5 graden en drong er bij de 37 lidstaten van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) op aan om steenkool nog voor 2030vaarwel te zeggen. Ontwikkelingslanden zouden moeten streven naar de deadline 2040.

“De belangrijkste uitstoters en kolengebruikers zouden hun uitfaseringsplannen ruim voor de conferentie in Glasgow bekend moeten maken", zei hij. "G7-landen moeten de leiding nemen en op zijn laatst in juni deze uitfasering omarmen”.

Net voor de top waarschuwde een VN-rapport nog dat regeringen wereldwijd nauwelijks vooruitgang boeken op het gebied van de emissiereductie die nodig is om de doelen van Parijs te halen. Uit een analyse van alle klimaatplannen blijkt dat de totale reductie beperkt blijft tot amper 0,5 procent tegen 2030 ten opzichte van het niveau in 2010.

Uit recente data van het Internationaal Energieagentschap (IEA) blijkt dat de wereldwijde CO2-uitstoot weer stijgt naar het niveau van voor 2019, nu ook de economische activiteit weer toeneemt.

Verdeeldheid

De tweedaagse PPCA-top, met Groot-Brittannië en Canada als gastheren, was gericht op de versnelling van de transitie van kolen naar schone energie in aanloop naar de COP26-klimaattop in Glasgow in november.

Hongarije, dat afhankelijk is van geïmporteerde olie en gas, en Uruguay, dat bijna al zijn energie uit waterkracht, wind en zon haalt, schaarden zich onder de 34 regeringen die tijdens de top beloofden kolen uit te faseren. Alle G7-landen, met uitzondering van Japan en de VS, hebben een uitfaseringsdatum en sloten zich aan bij de PPCA.

In Europa hebben de ministers van Buitenlandse Zaken opgeroepen tot een wereldwijde uitfasering van steenkoolgebruik voor de productie van energie, maar er bestaat nog grote verdeeldheid over de timing. Frankrijk en Italië, die weinig steenkool gebruiken in hun energiesector, hebben beloofd het uit te faseren tegen respectievelijk 2022 en 2025. Duitsland wil dat pas tegen 2038 doen.

Hypocrisie

Groot-Brittannië en Canada leiden de top, maar worden ook beschuldigd van hypocrisie. De Britse regering krijgt kritiek van haar eigen klimaatadviseurs en ngo’s omdat ze zich niet verzet tegen de bouw van een nieuwe mijn in het noorden van Engeland.

Ze schoof de beslissing daarover door naar de plaatselijke autoriteiten, die zich bezinnen op “nieuw onderzoek" over hoe de beslissing te rijmen valt met de doelstelling om klimaatneutraal te zijn in 2050.

“Het VK zou deze alliantie moeten leiden, maar er is geen sprake van ‘Powering Past Coal’, er wordt juist opgeschaald,” zegt Doug Parr, hoofdwetenschapper bij Greenpeace in het Verenigd Koninkrijk.

Hij waarschuwt dat “als de plannen voor de mijn niet onmiddellijk en volledig geschrapt worden,” premier Boris Johnson het risico loopt de “geloofwaardigheid en morele autoriteit te verliezen die nodig is om wereldleiders aan te sporen in actie te komen” op COP26.

Nieuwe projecten in Japan

Hoewel Canada beloofd heeft elektriciteit op basis van kolen uit te faseren voor 2030, zijn er wel plannen  voor een nieuwe en meer uitgebreide mijnbouw in West-Canada. Leo Roberts van denktank E3G zegt dat Guterres “absoluut gelijk” heeft als hij wijst op de urgentie van de uitfasering van steenkool in G7-landen.

“Hoewel in een groot deel van de groep snelle vooruitgang is geboekt, moeten landen zoals Japan en de VS drastisch versnellen. In het geval van Japan betekent dat ook het annuleren van projecten die nog in de pijpleiding zitten en het onmiddellijk stoppen van de steun aan overzeese steenkoolprojecten,” zegt hij.

De Japanse premier Yoshihide Suga zei eerder dat zijn regering de afhankelijkheid van steenkool wil aanpakken met een “fundamentele beleidsverandering”, maar er is nog geen exitdatum vastgesteld.

In 2020 was een steenkoolcapaciteit van 7,3 gigawatt in aanleg in Japan en nog eens 1,3 gigawatt was goedgekeurd, volgens de Global Energy Monitor. Uit een recente analyse door ngo’s bleek dat Japanse banken wereldwijd de topfinanciers zijn van steenkoolprojecten.

Joe Biden

In de VS heeft de regering van Joe Biden de steun van Donald Trump voor de krimpende Amerikaanse steenkoolindustrie teruggedraaid. Maar is er is nog geen einddatum aangekondigd voor steenkoolgebruik.

Tussen 2016 en 2020 daalde het aandeel van steenkool in de energieopwekking met naar schatting 40 procent, volgens de Amerikaanse Energy Information Administration. Het agentschap verwacht dat in 2020 meer elektriciteit werd opgewekt via hernieuwbare energie dan via kolen.

Biden heeft beloofd een einde te maken aan de financiering van overzeese kolenprojecten. In een decreet dat in januari werd getekend, belooft hij de Amerikaanse geldstromen af te stemmen op de doelen van Parijs, “ook met betrekking tot de financiering van steenkool.”

-
Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij IPS-partner Climate Home News.