Twijfel over herstel bedreigde walvis in Atlantische Oceaan

De laatste twintig jaar leek de noordkaper, de meest bedreigde walvis van de Atlantische Oceaan, zich voorzichtig te herstellen. Maar een Amerikaanse studie in het tijdschrift Frontiers heeft twee gevaarlijke trends aan het licht gebracht.

Steeds meer noordkapers raken verstrikt in de netten van vissersschepen. En het geboortecijfer van de soort gaat sterk omlaag. "Er moet meteen worden ingegrepen om het aantal dieren dat sterft of gewond raakt door vissersnetten te verminderen", zeggen de auteurs.

Verstrikt in vissersnetten

Begin dit jaar gewaagde de Amerikaanse oceaandienst NOAA nog van een herstel van de noordkaper. Maar de onderzoekers vrezen het tegenovergestelde. "In tegenstelling tot deze optimistische kijk op het herstel van de noordkaper geeft ons onderzoek van de recente gegevens aan dat de verstrikkingen in vissersnetten toenemen in aantal en ernst en dat deze verwondingen en overlijdens wel eens de herstelinspanningen teniet zouden kunnen doen", zegt Scott Kraus van het Anderson Cabot Center for Ocean Life.

De laatste jaren sterven gemiddeld 4,3 noordkapers per jaar door menselijke acties. De laatste vijf jaar blijken vissersnetten in 85 procent van de gevallen de oorzaak geweest te zijn; in de andere gevallen kwamen ze om door botsingen met schepen. Vóór 2010 waren vissersnetten slechts in 35 procent van de gevallen de doodsoorzaak.

Schepen moeten nu op bepaalde plaatsen snelheid minderen of andere routes kiezen. Daardoor zijn er minder botsingen.

Bijna uitgestorven

In 1935 was de Noord-Atlantische noordkaper bijna uitgestorven. Door een verbod op de jacht kwamen er langzaam weer walvissen bij. In 1992 waren er 295, en de laatste twintig jaar groeide het aantal sneller. In 2010 waren er al 500 noordkapers.

Maar sindsdien is het aantal geboortes dramatisch gedaald. "We hebben enkele vermoedens maar voorlopig zonder bevestiging", zegt Scott Kraus.

De onderzoekers zien drie mogelijk oorzaken: de noordkapers die in vissersnetten verstrikt raken maar het overleven, hebben zoveel schade opgelopen dat ze minder in staat zijn zich voort te planten; bepaalde prooidieren, het voedsel van de noordkaper, hebben door de klimaatverandering andere oorden opgezocht; en een ziekte die in de jaren 1990 toesloeg, laat zich nog altijd gevoelen.

De onderzoekers werken nu samen met de visserijsector aan de ontwikkeling van vissersnetten die makkelijker breken wanneer er walvissen in terechtkomen.