Turkije worstelt met voedselproductie

Lokale groepen, ngo’s en internationale organen zijn blij met pogingen van de overheid om duurzame landbouw te stimuleren. Maar ze willen dat er nog meer gedaan wordt omdat boeren kampen met problemen rond klimaatverandering, landdegradatie en andere barrières die duurzame productie hinderen.

Turkije is de op zes na grootste producent van landbouwproducten, volgens cijfers van de Verenigde Naties. Het land produceert en exporteert een grote verscheidenheid aan gewassen en andere landbouwproducten.

Historisch gezien speelt de sector een fundamentele rol in de in de Turkse samenleving en economie. De landbouw is de grootste werkgever en volgens sommige schattingen goed voor een kwart van de banen.

Verstedelijking

In de afgelopen twintig jaar veranderde de industrie echter. Naar schatting 2,5 miljoen kleinschalige boeren stopten en trokken naar de stad om daar werk te vinden, onder meer omdat landbouwbenodigdheden en machines steeds duurder werden. Dit had niet alleen gevolgen voor plattelandsdorpen, maar leidde er ook toe dat miljoenen hectares land onbenut bleven.

Turkije, dat zich er vroeger op kon beroepen zelfvoorzienend te zijn op het gebied van voedsel, is nu een netto-voedselimporteur. De laatste Food Sustainability Index van de Economic Intelligence Unit en de Barilla Centre for Food and Nutrition Foundation (BCFN), zet Turkije op de 58ste plaats van 67 landen, als het gaat om voedselduurzaamheid.

Experts wijzen er echter op dat in sommige gebieden, vooral daar waar wordt ingezet op duurzame landbouw, belangrijke vooruitgang wordt geboekt.

Hoge voedingswaarde

“De duurzaamheidsuitdagingen in Turkije zijn niet anders dan die in andere landen wereldwijd,” zegt Aysegul Selisik, plaatsvervangend vertegenwoordiger in Turkije voor de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO). “Bevolkingsgroei, snelle verstedelijking en instabiele neerslagpatronen als gevolg van de klimaatverandering zijn de belangrijkste uitdagingen.”

“De Food Sustainability Index baseert zich op verschillende indicatoren in drie categorieën – voedingswaarde, duurzame landbouw en voedselverlies en -verspilling, en de gemiddelde score van Turkije was op die punten laag vergeleken met andere landen. Dat betekent echter niet dat het slecht gaat met elk aspect van voedselduurzaamheid. Turkije scoort hoog op voedingswaarde en duurzame landbouw,” zegt ze.

Veldscholen

De FAO wijst op een aantal recente duurzame initiatieven in het land, waarbij de VN-organisatie in sommige gevallen zelf betrokken is.

Een voorbeeld is de oprichting van zogenoemde veldscholen in het Konya-bekken in Centraal-Anatolië, die duurzame productie en beheer stimuleren. Boeren leren daar onder meer over bodembewerking, geprogrammeerde irrigatie en waterbesparing.

De FAO zegt dat deze initiatieven voortbouwen op de kennis en ervaring van duizenden boeren. Ze kunnen potentieel opgeschaald worden naar andere onderwerpen en regio’s.

Stimuleringsmaatregelen

Ook lopen er overheidsprogramma’s voor boeren in verschillende provincies. Die zijn gericht op duurzame,  efficiënte en milieuvriendelijke landbouwproductie. Volgens de overheid zijn die programma’s al gevolgd door honderdduizenden boeren.

De Turkse regering zegt zich bewust te zijn van de potentiële problemen die de klimaatverandering kan opleveren in de landbouw. Er zijn stimuleringsmaatregelen gelanceerd om adaptatie te versnellen, onder meer door de introductie van andere soorten, druppelirrigatiesystemen en direct zaaien.

De Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD) heeft voor tientallen miljoenen euro’s leningen verstrekt aan biologische boeren. Dat geld is bedoeld voor landverbetering, kostenbesparende technologie en het verminderen en hergebruiken van afval.

Ook zijn er kleinschaliger initiatieven die innovatieve technologie gebruiken. Het fairtradebedrijf Tarlamvar bijvoorbeeld brengt via een online platform kleine boeren en consumenten bij elkaar. De consument weet zo precies welke route het product heeft afgelegd van de boerderij naar zijn bord.

Gebrek aan kennis

Selisik zegt dat de mogelijke impact van de klimaatverandering, vooral voor waterbronnen, landbouw, voedselzekerheid en diensten van het ecosysteem, groot kan zijn. Ondanks de maatregelen die al genomen zijn, hebben boeren die in de transitie naar duurzame landbouw zitten, nog steeds te maken met grote uitdagingen.

Kleine, gefragmenteerde bedrijven, vergrijzing, hoge input en investeringskosten, prijsfluctuaties van landbouwgrondstoffen en -producten kunnen allemaal leiden tot problemen voor boeren, legt Selisik uit.

“Een gebrek aan kennis over klimaatvriendelijke landbouwpraktijken, boerenorganisaties en adviesdiensten zijn andere hindernissen op de weg naar een meer duurzame landbouw”, zegt ze.