Topfunctie bij IMF geeft Afrika (iets) meer invloed

De voorzitter van het zogenaamde IMFC wordt aangesteld bij consensus. De aanstelling voor drie jaar is niet alleen een indrukwekkende persoonlijke prestatie voor Kganyago, het is een ook belangrijke kans voor Zuid-Afrika en het hele Afrikaanse continent.

De commissie speelt immers een belangrijke rol in het internationaal economisch bestuur. De 24 leden, allemaal ministers van Financiën of directeurs van nationale banken, komen tweemaal per jaar samen om een agenda te bespreken die is opgesteld door de directie van het IMF en de voorzitter.

De commissie adviseert de raad van bestuur, het hoogste beslissingsorgaan binnen het IMF, en richt zich specifiek op het “overzicht en beheer van het internationale financiële en monetaire systeem”.

Belangrijke periode

Kganyago wordt voorzitter op een precair moment. Na bijna zeventig jaar Amerikaanse dominantie van de wereldeconomie en de instituten die haar beheren, neemt die dominantie geleidelijk af. Onder president Trump verloopt dat proces sneller. De VS lijken zich steeds minder te engageren in de wereld en verliezen snel aan autoriteit als verantwoordelijke leider van de wereldorde.

Die situatie creëert in de volgende drie jaren zowel kansen als risico’s. Als de verschuiving van evenwichten goed beheerd wordt, kan ze leiden tot een meer representatief systeem dat meer gericht is op de promotie van een duurzame, inclusieve wereldeconomie. Maar gebeurt dat niet, dan kan ze ook leiden tot de instorting van dat systeem en veel meer volatiliteit en anarchie in de wereldeconomie.

Sleutelrol

Het IMF zal een belangrijke rol spelen in de manier waarop de internationale gemeenschap reageert op die kansen en risico’s. De visie van het IMF zal de manier beïnvloeden waarop het lidstaten adviseert, maar ook de voorwaarden die het verbindt aan financiële diensten en de selectie van onderwerpen voor publicaties en onderzoek. Ze zal ook de bereidheid van het IMF beïnvloeden om haar takenpakket aan te passen aan de veranderende wereldorde.

Het hoge aanzien van het IMF en de rol van de commissie binnen de instelling betekenen dat Kganyago’s aanstelling een kans vormt voor Afrikaanse vooruitgang in de internationale economische diplomatie.

Kansen

De geopolitieke realiteit noopt de Afrikaanse landen om de vorderingen die ze boeken in internationale economische diplomatie te meten in millimeters.

De kern van die diplomatie is de vraag hoe de wereldeconomie gestructureerd is, hoe de beslissingen genomen worden over die werking en welke belangen daarbij gediend worden. Het hoeft niet te verbazen dat rijke en machtige landen de grootste stem hebben, en die landen letten goed op als thema’s ter discussie staan die hun belangen of hun controle over de wereldeconomie kunnen beïnvloeden. De realiteit van de macht impliceert dat ze waarschijnlijk hun zin krijgen in dergelijke kwesties, onafhankelijk van de kracht van hun standpunt.

Maar de ontwikkelde landen beseffen ook dat ze niet zonder meer hun visie kunnen opdringen aan andere landen. Daarom zijn ze sneller geneigd tot toegevingen rond thema’s waar ze minder direct door beïnvloed worden. Het is in die marge dat Afrikaanse landen mogelijk meer kunnen winnen. Dat kan echter enkel gebeuren als ze de globale politiek-economische realiteit goed begrijpen. Ze zullen de thema’s waarvoor ze pleiten dus met zorg moeten selecteren.

Hoe kunnen ze daar het meeste uithalen?

Vorderingen

Eerst en vooral: hoewel de wereldeconomie er beter aan toe is, is er nog steeds veel onzekerheid. Naarmate grote centrale banken de interestvoeten doen stijgen, kunnen ze problemen creëren in ontwikkelingslanden met veel schulden. Er zijn ook significante geopolitieke, technologische en ecologische risico’s. Een Afrikaan als voorzitter van een belangrijke economische commissie kan er mee toe bijdragen dat er voldoende aandacht is voor de bezorgdheden van Afrikaanse landen.

En, naarmate de wereldorde evolueert, zal er meer aandacht moeten zijn voor de manier waarop het  IMF en andere instellingen de economie beheren. Onvermijdelijk zal de meeste aandacht daarbij gaan naar de bezorgdheden van de grootste machten – zowel oude als nieuwe.

De belangen van Afrika, de meest ondervertegenwoordigde regio in het internationaal economisch bestuur, kunnen in die context makkelijk tussen de plooien vallen. Een gerespecteerde en eloquente Afrikaan als voorzitter van een cruciale economische commissie kan dat risico verminderen.

Betere relaties

Tot slot kan de aanstelling van Kganyago de relaties tussen Afrika en het IMF verbeteren. In het verleden vonden Afrikaanse landen de sociale kosten van IMF-bijstand vaak extreem hoog. Toch is de kans groot dat een aantal Afrikaanse landen, waaronder Zuid-Afrika, verplicht zullen zijn om IMF-steun te vragen in de volgende drie jaar. Op zo’n moment een belangrijke vertegenwoordiger hebben in een hoge internationale functie kan de dialoog met het IMF vergemakkelijken.

Kganyago kan mee helpen verzekeren dat het IMF de bestuurlijke en institutionele uitdagingen begrijpt waar Afrikaanse landen mee kampen. Dat kan bijdragen aan de campagne om duurzame en inclusieve economieën vorm te geven die een realistische kans hebben om de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) te halen tegen 2030.

De aanstelling van Kganyago creëert een mogelijkheid voor Afrikaanse landen om het globale economische bestuur enkele millimeters in hun richting te doen opschuiven. Dat is binnen de internationale economische diplomatie niet zonder betekenis.

Bron: The Conversation