Polen dient klacht in tegen Argentijnse krant om Holocaustverhaal

Het Argentijnse artikel dateert van 18 december 2017 en verscheen op de opiniepagina’s van Página 12, een centrumlinkse krant die in de jaren 1980 ontstond na het herstel van de democratie in Argentinië.

Psychoanalist Federico Pavlovsky had het in een column over het bloedbad in Jedwabne. In het Poolse dorp op 190 kilometer van Warschau werden op 10 juli 1941 1600 joden omgebracht door hun 1500 dorpsgenoten. Tot het bloedbad was geen opdracht gegeven door de nazibezetter.

Drie jaar celstraf

Sinds kort is in Polen een wet van kracht die tot drie jaar celstraf oplegt aan wie waar ook ter wereld beweert dat Polen of de Poolse bevolking verantwoordelijkheid droeg voor de misdaden tegen de Joden op hun grondgebied.

“De klacht werd ingediend door een groep die gelieerd is aan de Poolse regering”, zegt uitgever Martín Granovsky. “We gaan hier een internationale zaak van maken, niet omdat we publiciteit voor onszelf zoeken maar omdat ze een wereldwijde censuur willen opleggen waarvan niet veel antecedenten zijn in de wereld.”

“Het bericht in Página 12 wilde niet zeggen dat alle Polen antisemieten waren of dat er geen niet-Joodse Polen vermoord waren door de nazi’s. Wel vertellen we over een zaak waarbij mensen hun dorpsgenoten hebben gefolterd en vermoord.”

Poolse Liga tegen Laster

De klacht werd ingediend door de Poolse Liga tegen Laster. Die niet-gouvernementele organisatie werd opgericht in 2012 met als doel “acties te initiëren en ondersteunen die gericht zijn op het corrigeren van valse informatie over de geschiedenis van Polen, in het bijzonder over de Tweede Wereldoorlog, de rol van de Polen in de oorlog, de houding van het Poolse volk tegenover de Joden en de Duitse concentratiekampen”, zoals men op haar website kan lezen.

Er is een sterke gelijkenis met de wet die het Poolse parlement op 1 februari heeft goedgekeurd en die de ultraconservatieve president Andrzej Duda vijf dagen later afkondigde.

De wet, aldus een communiqué van het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken, wil “alle vormen van ontkenning en vertekening van de waarheid over de Holocaust bestrijden, alsook de onderschatting van de echte daders.”

Vragen van VS

“De natie en de Poolse staat beschuldigen van medeplichtigheid aan nazimisdaden in het Duitse Derde Rijk is verkeerd, misleidend en kwetsend voor de slachtoffers", voegt de tekst er nog aan toe.

De tekst was een antwoord op een communiqué van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat had in de aanloop naar de goedkeuring van de wet door het Poolse parlement gesteld dat “dit de vrijheid van meningsuiting en het wetenschappelijke debat zou kunnen ondermijnen.”

Dat de VS vraagtekens plaatsten bij het Poolse initiatief, was opvallend want de Amerikanen zijn de belangrijkste bondgenoten van de Polen. De Europese Unie beschuldigde Polen al van schendingen van de rechtstaat.

Waarheid opleggen

Volgens Damián Loreti, oud-directeur Communicatiewetenschappen aan de Universiteit van Buenos Aires, schendt de Poolse Holocaustwet “alle internationale standaarden over de vrijheid van meningsuiting en wetenschappelijk onderzoek.”

“Men wil een officiële historische waarheid opleggen, waartegenover geen enkele bewering van het tegendeel mag bestaan.”

Gruwelijke en ongelooflijke feiten

Pavlovsky, die voorlopig geen verder commentaar wil geven, had het in zijn column over “een van de meest gruwelijke en ongelooflijke feiten uit de Tweede Wereldoorlog”.

“Die dag hebben duizend vijfhonderd mensen duizend zeshonderd mensen van Joodse origine gedood of zien doden”, staat in het artikel. “Een van de bijzonderheden van dit bloedbad is dat Polen door de nazi’s was bezet en de Duitsers het bloedbad niet hadden bevolen en er niet aan hebben deelgenomen.

“Ze beperkten zich ertoe toe te staan dat de gebeurtenissen zich voordeden en dat er foto’s van werden gemaakt.”

De column is gebaseerd op informatie die historicus Jan Gross in 2001 publiceerde in zijn boek over het bloedbad van Jedwabne. Gross werd in Polen geboren en ging in 1969 in ballingschap naar de VS.