"Paus verliest contact met de basis"

"De paus heeft geen specifiek beleid om verschillende groepen in de samenleving te benaderen. Bij zijn voorganger, Johannes Paulus II was dat anders. Hij ging bijvoorbeeld op verschillende manieren om met jongeren, intellectuelen en inheemse bevolkingsgroepen", zegt Elio Masferrer, expert van de Nationale School voor Antropologie en Geschiedenis.

Masferrer zegt dat de kerk zich verwijdert van een strategie die gericht was op aandacht voor de noden en zorgen van de katholieke sociale basisbewegingen. In plaats daarvan richt de kerk zich op de elite.

"Dat is een grote zwakte. De kerk verkeert in een staat van verlamming. Gelovigen kunnen zich niet vinden in wat er van bovenaf wordt opgelegd en de leiding heeft de macht verloren om het dagelijks leven van katholieken te beïnvloeden", zegt hij. "Onder de huidige omstandigheden bevindt de kerk zich daarmee in een zeer precaire situatie."

Drugskartels

Joseph Ratzinger, die in 2005 tot paus werd gekozen, begint morgen aan zijn eerste bezoek aan Latijns-Amerika. Van 23 tot 26 maart is hij in Mexico, daarna bezoekt hij Cuba.

In Mexico verblijft hij in Guanajuato, een van de meest katholieke staten van Mexico. Vrijdag wordt hij ontvangen door president Felipe Calderón van de conservatieve Nationale Actiepartij (PAN).

De 84-jarige Duitse paus komt slechts een paar dagen voor de officiële start van de campagne voor de presidentsverkiezingen aan in het land. Mexico zit een periode van oplevend geweld door de strijd tussen de politie en drugskartels en er is sprake van een crisis in de Rooms-katholieke Kerk.

De kruistocht van de overheid tegen de drugsmaffia, die gelanceerd werd direct na het aantreden van Calderón in 2006, heeft tot nu toe geresulteerd in 47.000 doden, blijkt uit de laatste cijfers. Verwanten van slachtoffers willen dat de paus naar hen luistert en zich uitspreekt over de situatie.

Audiëntie

"We willen de boodschap van de slachtoffers overbrengen en de paus vertellen wat hier gebeurt. We hebben in het hele land met slachtoffers gesproken", zegt Javier Sicilia, een praktiserend katholiek en dichter die de Beweging voor Vrede met Gerechtigheid en Waardigheid oprichtte. Zijn zoon Francisco werd vorig jaar samen met zes andere jongeren vermoord.

Een groep slachtoffers van geweld heeft eerder op eigen initiatief een audiëntie aangevraagd bij de paus, maar zonder succes. Sicilia en vier andere activisten reisden daarom vorige week donderdag naar Rome voor een ontmoeting met de Italiaanse bisschop Mario Toso, de secretaris van de Pauselijke Raad voor Gerechtigheid en Vrede, om een brief te overhandigen voor de paus en een toelichting te geven op de situatie in Mexico.

Seksueel misbruik

Een ander heet hangijzer is het seksueel misbruik door priesters op seminaries en het gebrek aan sancties tegen de daders. Een zaak die de paus - als voormalig hoofd van de Congregatie voor de Geloofsleer - direct raakt. Sinds 2001 is die congregatie verantwoordelijk voor kerkelijk onderzoek en beleid op het gebied van seksueel misbruik.
 
Ratzinger was prefect van de congregatie tussen 1981 en 2005 en hoorde in die periode over misbruik bij de Legionairs van Christus, opgericht door de Mexicaanse priester Marcial Maciel (1920-2008). Hij ondernam volgens critici echter geen adequate actie.  

Maciel, hoofd van de Legionairs tot 2005, zou een seksuele relatie hebben gehad met twee vrouwen en zes kinderen hebben gekregen tussen 1941 en 1970. Ook werd hij beschuldigd van misbruik van verschillende seminaristen, onder wie enkele minderjarigen.

"Het is onmogelijk om deze kwestie aan te kaarten", zegt Masferrer. "Dat zou de paus en de Mexicaanse bisschoppenconferentie in een zeer delicate positie brengen, omdat hij enerzijds te horen krijgt dat hij bepaalde onderwerpen moet vermijden, maar tegelijkertijd doen ze niets om dingen te veranderen."  

Het Departement voor Onderzoek naar Religieus Misbruik, een plaatselijke ngo, zegt dat 30 procent van de meer dan 14.000 priesters in het land zich op een of andere manier schuldig heeft gemaakt aan seksuele misdragingen ten opzichte van parochianen. Een groep slachtoffers heeft zonder succes audiëntie aangevraagd bij de paus.

Vrouwenrechten

Ook de rol van vrouwen in de kerk is een onderwerp waar Mexicaanse activisten aandacht voor willen. Een katholieke vrouwengroep heeft het Vaticaan gevraagd het standpunt op het gebied van voorbehoedsmiddelen en religieus leiderschap opnieuw te bezien.
 
"We willen een kerk die toegewijd is aan sociale rechtvaardigheid en mensenrechten, een liefdevolle kerk die geen mensen uitsluit, individuele verschillen en vrijheden respecteert en die het morele leed erkent dat de slachtoffers van seksueel misbruik is aangedaan", zegt María Consuelo Mejía, hoofd van Católicas por el Derecho a Decidir (Katholieken voor Beslissingrecht, CDD).  

CDD, een zusterorganisatie van Catholics for Choice, voert een campagne waarin kwesties als vrouwendiscriminatie, abortus, seksuele diversiteit en gebruik van voorbehoedsmiddelen een rol spelen.

Mexico is nog steeds een zeer katholiek land, maar de invloed van het rooms-katholicisme  neemt de laatste decennia af. Van de 112 miljoen Mexicanen noemt 83,9 procent zich katholiek. Bijna 11 miljoen mensen zijn evangelisch of behoren tot andere denominaties, blijkt uit cijfers uit 2010.
 
Uit de statistieken van de kerk blijkt dat het aantal doopplechtigheden en kerkelijke huwelijken tussen 1980 en 2008 is afgenomen.