Noord-Korea ontsnapt aan sancties na vierde kernproef

Toen de VN-Veiligheidsraad na de eerste kernproef van Noord-Korea in 2006 sancties afkondigde, noemde Pyongyang dat een een "oorlogsdaad". Een zichtbaar boze Noord-Koreaanse ambassadeur, Pak Gil Yon, liep zaal uit.

De uitgesproken John Bolton, destijds ambassadeur van de Verenigde Staten bij de VN, noemde het gedrag van Noord-Korea "de hedendaagse variant van Sovjet-leider Nikita Chroesjtsjov, die in 1960 tijdens de Algemene Vergadering van de VN met zijn schoen op tafel bonkte" om zijn ongenoegen te uiten over een speech.

Dergelijk politiek drama bleef uit na de vierde kernproef van Noord-Korea begin dit jaar. Tot nu toe deed het land vier nucleaire tests, in 2006, 2009, 2013 en 2016. Die proeven vielen slecht bij de internationale gemeenschap. "Dit was een destabiliserende daad die ingaat tegen de resoluties van de VN-Veiligheidsraad en die de collectieve veiligheid in gevaar brengt", zei VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon.

De Amerikaanse ambassadeur Samantha Power zei dat Noord-Korea het enige land in de wereld is dat in de 21ste eeuw een kernwapen heeft getest. Niet eenmaal, maar vier keer. "Noord-Korea is ook het enige land in de wereld dat routineus dreigt andere lidstaten van de VN aan te vallen met kernwapens." De Britse ambassadeur Matthew Rycroft zei tegen verslaggevers dat "samen met anderen gewerkt zal worden aan een resolutie over verdere sancties."

China

Ondanks de dreiging van nieuwe sancties en strafmaatregelen tegen Noord-Korea, gebeurde er de afgelopen twee weken niets concreets – voornamelijk doordat China tegen sancties is. De Veiligheidsraad slaagde er alleen in de kernproef unaniem te veroordelen als "een duidelijke schending van bestaande resoluties en het non-proliferatieregime."

Sancties doen pijn, weten ze bij de VN, maar resoluties niet. In het verleden werden bij sancties bijvoorbeeld wapenleveranties stopgezet en individuen of bedrijven op een zwarte lijst geplaatst. De Verenigde Staten en de westerse wereld, die beschuldigd worden van het hanteren van dubbele standaarden, zetten in het verleden wel Iran onder zware druk – hoewel dat land zei kernenergie te ontwikkelen en geen kernwapens – maar negeerden Israël als kernmacht in het Midden-Oosten.

Er is altijd minder agressieve oppositie geweest tegen Noord-Korea, omdat de kernwapens van dat land geen bedreiging zijn voor Israël. Noord-Korea stelde eerder dat de invasie van Afghanistan en Irak, en de val van de Libische leider Khadaffi, wellicht alleen mogelijk zijn geweest omdat geen van die landen kernwapens had. "En dat is waarom wij die van ons nooit zullen opgeven", zou een Noord-Koreaanse diplomaat gezegd hebben.

Hypocriet

Alice Slater, adviseur van de Amerikaanse Nuclear Age Peace Foundation, noemt het hypocriet om sancties tegen Noord-Korea in stand te houden, "terwijl we veel vredesonderhandelingen met het land hebben gesaboteerd in de loop der jaren."

"We houden vast aan ons recht op kernwapens voor afschrikking, en bieden ze aan als bescherming in onze alliantie met landen zoals Japan, Australië en Zuid-Korea, en ook met de NAVO-landen. Ik denk dat Noord-Korea zijn "afschrikking" gebruikt om onze aandacht te krijgen voor het hervatten van de onderhandelingen over een resolutie over de Koreaanse Oorlog. Die eindigde in 1953 met een wapenstilstand, zonder formeel vredesverdrag, en 30.000 Amerikaanse militairen die nog steeds gestationeerd zijn in Zuid-Korea. En het land wil een einde aan de sancties die de economie schaden", zegt ze.

"Als ik secretaris-generaal van de VN of afgevaardigde was bij de Veiligheidsraad, zou ik cynisch zijn over het mogelijke effect van welke resolutie dan ook", zegt John Hallam van People for Nuclear Disarmament en het Human Survival Project. "Waar kun je resoluties mee afdwingen, behalve met de mechanismen waarmee het tot nu toe niet lukte?" Hij zegt zich echter niet te kunnen voorstellen dat de VN-Veiligheidsraad op geen enkele manier zal proberen Noord-Korea sancties op te leggen, "en ik wil ook niet suggereren dat hij daarvan moet afzien."

"Wat ik hoop is dat de Veiligheidsraad ook kijkt naar de eigen leden die omvangrijke kernprogramma's hebben, bedoeld voor afschrikking. De kracht daarvan is tienduizenden keren groter dan die van Noord-Korea. Het bestaan ervan brengt het voortbestaan van de mensheid in gevaar, zoals duidelijk is gemaakt tijdens conferenties in Oslo, Nayarit en Wenen."

Saddam Hoessein

Slater schreef onlangs in Counterpunch dat de laatste kernproef van Noord-Korea gezien moet worden als waarschuwing voor de VS en andere kernmachten. "Hoe langer we doorgaan met het moderniseren van ons kernwapenarsenaal en dat presenteren als afschrikkingsbeleid dat nucleaire vergelding belooft bij een aanval, hoe meer andere landen ook hun eigen "afschrikking" willen. Net zoals Noord-Korea dat wil, waardoor de dreiging van een onopzettelijke of opzettelijke kernramp steeds groter wordt."

Ze noemt het veelzeggend dat op het moment dat er een overeenkomst is bereikt met Iran om zijn  "vreedzame" kernprogramma in te tomen en verrijkt uranium onder te brengen in Rusland,  de VS "vreedzame" kernreactors beloofd hebben aan Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Turkije. "Zodat ook zij hun bom in de kelder hebben."

"Nadat er na de Eerste Golfoorlog een einde was gekomen aan het nucleaire programma van Saddam Hoessein, en Muammar Khadaffi zijn kernwapenprogramma vrijwillig had opgegeven, vond de één zijn dood in een hol onder de grond en de ander in een rioolbuis", zei Slater. "Dat zal niet ontsnapt zijn aan de aandacht van Noord-Korea."

De enige manier om de verdere verspreiding van kernwapens en een toekomstige kernramp te voorkomen, is als de VS en andere kernmachten – Rusland, Groot-Brittannië, Frankrijk, China, Israël, India en Pakistan – hun kernwapens opgeven en onderhandelen over een verdrag voor de totale afschaffing van kernwapens. "Helaas zal dit niet gebeuren totdat de twee grootmachten, de VS en Rusland, om de tafel gaan zitten. Beide landen hebben nu 15.000 van de 16.000 kernwapens op deze planeet in handen", zei Slater.

Hallam zegt er vrij zeker van te zijn dat Noord-Korea het bezit van kernwapens ziet als een overlevingstactiek. "En tot op zekere hoogte ziet het dat correct." Kernwapens vormen echter geen enkele bescherming tegen een volksopstand, zegt hij. Maar tot op heden zijn er geen tekenen dat die eraan zit te komen.