Niet alleen dronken apen: veel meer diersoorten consumeren alcohol

Er bestaan wel anekdotes - en grappige filmpjes- over “dronken” wilde dieren nadat ze gefermenteerd fruit hebben gegeten. Maar tot nog toe werd aangenomen dat alcoholconsumptie toch vooral een menselijke aangelegenheid was.

In een nieuwe studie in het tijdschrift Cell betwisten ecologen nu die aanname. Ze wijzen op groeiend bewijs dat alcohol - specifiek ethanol - voorkomt in veel wilde vruchten, sappen en nectar, en dat veel dieren er zo mee in aanraking komen.

“We stappen af ​​van de visie dat ethanol iets is dat enkel mensen gebruiken”, zegt ecoloog Kimberley Hockings van de Universiteit van Exeter. “Het is veel overvloediger in de natuurlijke wereld dan we eerder dachten, en de meeste dieren die suikerhoudende vruchten eten, worden blootgesteld aan een bepaalde hoeveelheid ethanol.”

De stof begon vanaf zo’n 100 miljoen jaar geleden op grote schaal voor te komen, toen bloeiende planten suikerhoudende nectar en vruchten begonnen te produceren. Door fermentatie en gisten kan daarbij ethanol worden gevormd.

Inmiddels is ethanol van nature aanwezig in bijna elk ecosysteem, met name in tropische omgevingen dichter bij de evenaar. Gefermenteerd fruit haalt gemiddeld een alcoholgehalte van zo’n 1 à 2 procent, maar er zijn ook concentraties tot meer dan 10 procent aangetroffen in bijvoorbeeld overrijpe palmvruchten in Panama.

Dronken in de bomen

Sommige dieren, zoals primaten, boomspitsmuizen en sommige vogels, hebben zich al aangepast om ethanol efficiënt te metaboliseren.

“Vanuit ecologisch oogpunt is het niet echt voordelig om dronken te zijn terwijl je in de bomen klimt of 's nachts wordt omringd door roofdieren”, zegt moleculair ecoloog Matthew Carrigan van het College of Central Florida. “Dat is het perfecte recept om je genen niet door te geven.”

Het is voor de wetenschappers onduidelijk of dieren in sommige gevallen opzettelijk ethanol consumeren, en er is meer onderzoek nodig om de impact ervan op hun gezondheid en evolutie te begrijpen. Want de consumptie van de alcohol heeft mogelijk verschillende voordelen voor de dieren of het ecosysteem. De geurige verbindingen die tijdens de fermentatie ontstaan kunnen dieren bijvoorbeeld naar voedselbronnen leiden. En van fruitvliegjes is geweten dat ze hun eieren opzettelijk in stoffen leggen die ethanol bevatten, omdat die zo beter beschermd zijn tegen parasieten.

Er zijn ook vermoedens dat de impact van ethanol op het endorfine- en dopaminesysteem tot relaxatie kan leiden en zo sociale betrekkingen kan vergemakkelijken - net als bij de mens dus. De ecologen willen daarom de sociale implicaties van ethanolconsumptie bij primaten verder onderzoeken.