Minder hatelijke taal in nieuwe Saoedische lesboeken

Uit een omvangrijke review door HRW van lesmaterialen die recentelijk werden vervaardigd door het ministerie van Onderwijs, bleek dat sommige praktijken die geassocieerd worden met de sjiitische islam en de islamitische soefitraditie, nog steeds bestempeld worden als onislamitisch en onacceptabel. 

HRW bekeek aanvullende teksten over de islamitische wetgeving, islamitische cultuur, islamitische commentaren en koranrecitaties niet.

Christendom en jodendom

“De hervorming van lesstof lijkt in de afgelopen jaren op gang te zijn gekomen”, zegt Michael Page, plaatsvervangend Midden-Oosten-directeur bij HRW. “Maar zo lang de teksten nog afwijzend spreken over het geloof en de praktijken van minderheidsgroepen, inclusief die van mede-Saoedi’s, dragen ze bij aan een cultuur van discriminatie waar deze groepen mee te maken hebben.”

In 2017 bekeek HRW het religieuze curriculum ook al uitgebreid. Toen werd harde kritiek aangetroffen op de sjiitische islam en het islamitisch soefisme, en intolerante en denigrerende taal over het christendom en jodendom. Volgens HRW ging het niet zozeer om directe verwijzingen naar de sjiitische islam, maar wel om harde kritiek op praktijken en tradities die nauw verbonden zijn met deze islamitische richting. De kritiek gold deels ook voor het soefisme. 

Polytheïsme

Tussen 2017 en 2020 werden door het ministerie van Onderwijs talloze wijzigingen aangebracht in de teksten, na jarenlange druk van de Verenigde Staten. De veranderingen werden echter hoofdzakelijk beperkt tot hoe andere religies of groepen werden beschreven in de tekstboeken, inclusief hatelijke verwijzingen naar christenen, joden en lgtb’ers.

Meer expliciete verwijzingen naar sjiieten en soefi’s werden geminimaliseerd, maar veel impliciete taal werd niet verwijderd. Zo worden sommige praktijken van deze minderheden nog steeds geassocieerd met polytheïsme, wat volgens de tekstboeken kan leiden tot eeuwige verdoemenis. Een Saoedische advocaat uit de sjiitische meerderheid in de Oostelijke Provincie, zei tegen HRW dat propageren van het idee dat sjiieten en soefi’s polytheïsten zijn, hen kwetsbaar maakt voor intimidatie en zelfs geweld.

Het curriculumonderdeel Monotheïsme (Tawid) is verplicht in het primair, middelbaar en secundair onderwijs. 

Controverse

In Saoedi-Arabië worden openbare erediensten van andere religies dan de islam, niet getolereerd. Ook islamitische minderheden worden systematisch gediscrimineerd. “Saoedi-Arabië heeft vooruitgang geboekt, maar het is nog niet het moment om de loftrompet te steken als het gaat om de hervorming van de lesmaterialen”, zegt Page. “Zo lang er nog minachtende verwijzingen naar religieuze minderheden in de teksten staan, zullen die controverse en veroordeling blijven oproepen.”