Milieugroepen monddood na vijf jaar Russische ngo-wetgeving

Dat blijkt uit gesprekken met huidige en voormalige directeuren van organisaties die nog functioneren in Rusland en die hun activiteiten daar inmiddels gestaakt hebben. Minstens veertien organisaties hebben in de afgelopen jaren besloten te stoppen met hun werk in Rusland, in plaats van het label ‘buitenlandse agent’ te accepteren.

De autoriteiten gebruiken de wetgeving om groepen die protesteren tegen door de overheid goedgekeurde ontwikkelingsprojecten het zwijgen op te leggen, zegt HRW. “Hoewel 2017 in Rusland het Jaar van de Ecologie was, ging de regering gewoon door met pogingen om de milieubeweging de mond te snoeren”, zegt Richard Pearshouse van HRW.

Geen commentaar

De Russische wet verplicht organisaties die financiering uit het buitenland krijgen zich te registeren als ‘buitenlandse agent’, een term die associaties oproept met spionage. De wet is opgezet om een groot aantal organisaties het functioneren te belemmeren, van milieuorganisaties en migrantenorganisaties tot onderzoeksinstituten en opiniepeilers.

Inmiddels zijn 158 groepen aangewezen als ‘buitenlandse agenten’, inclusief 29 milieuorganisaties. Van die 29 functioneren er nu 3 met het etiket ‘buitenlandse agent’, 1 besloot financiering uit het buitenland te stoppen en 14 organisaties hebben hun werk neergelegd of opgeschort. Enkele daarvan hebben hun werk in een andere vorm voortgezet, 11 milieugroepen waren niet bereikbaar of weigerden commentaar, stelt HRW.

Smeercampagnes

Het etiket ‘buitenlandse agent’ heeft volgens de organisaties geleid tot boetes, smeercampagnes, bedreigingen van personeel, de beëindiging of beperking van specifieke projecten en weigeringen van lokale overheden om de samenwerking voort te zetten.

Vorige week nam de Doema amendementen aan die de overheid de mogelijkheid geven ook buitenlandse mediaorganisaties te verplichten zich te registreren als ‘buitenlandse agenten’. Het voorstel moet nog goedgekeurd worden door de Federatieraad, het Russische hogerhuis. Hoewel nog niet duidelijk is hoe de amendementen in de praktijk gaan uitwerken, lijkt het er volgens HRW op dat ze selectieve “politieke handhaving” mogelijk maken.