Megasteden verklaren plastic zakken de oorlog

Sinds 1 januari mogen supermarkten en winkels in Mexico-Stad geen plastic zakken meer gebruiken.

Het verbod op plastic zakken maakt deel uit van een groter plan om die afvalberg te verkleinen. Mexico-Stad, een van de dichtstbevolkte steden op het westelijk halfrond, produceert elke dag bijna 13.000 ton afval.

Rietjes en ballonnen

Tegen volgend jaar komt er ook een verbod op andere plastic wegwerpproducten, zoals rietjes, glazen, bestek en ballonnen.

“Ik begon me zorgen te maken door de nieuwsberichten over dode dieren in de oceanen als gevolg van vervuiling, over soorten die dreigen uit te sterven, en over de weinige tijd die we hebben om concrete acties te ondernemen en de schade die we hebben veroorzaakt ongedaan te maken”, zegt Alessandra Rojo de la Vega, het raadslid dat het voorstel indiende.

New York

De impact van het verbod kan groot zijn. Mexico-Stad is de grootste Spaanstalige stad ter wereld. In de stad zelf wonen twaalf miljoen mensen, in de hele stedelijke agglomeratie zelfs 21 miljoen.

Enkele andere megasteden, steden met meer dan tien miljoen inwoners, gingen Mexico-Stad al voor: Los Angeles, Rio de Janeiro, São Paulo en Buenos Aires. Lima en Bogotá heffen een belasting op plastic zakken. In New York geldt vanaf volgende maand een verbod.

Geen verbod in Tokio

Tokio, met meer dan 37 miljoen inwoners de dichtstbevolkte stad ter wereld, verbiedt geen plastic zakken; het debat over een mogelijke belasting komt er nu wel op gang.

Geen van de drie Afrikaanse megasteden (Caïro, Lagos en Kinshasa) verbiedt plastic zakken. Ook Moskou doet dat niet. De twee andere Europese megasteden, Parijs en Istanboel, hebben beperkingen ingevoerd.

India telt drie megasteden, New Delhi, Mumbai en Calcutta. In augustus vorig jaar kondigde premier Narendra Modi een “eerste grote stap” aan om India van wegwerpplastic te bevrijden maar van een nationaal verbod is nog geen sprake.

China

De echte sprong voorwaarts kan worden gemaakt door China, zegt het VN-Milieuprogramma. Daar wonen niet alleen 1,4 miljard mensen, het is ook 's werelds grootste producent van plastic verpakkingsafval.

De Chinese regering is van plan om tegen het eind van dit jaar eind 2020 plastic zakken te verbieden in de grote steden, en tegen 2022 op het hele grondgebied.

10 miljoen plastic zakken per minuut

Naar schatting worden er in de hele wereld 10 miljoen plastic zakken per minuut gebruikt.

Tegen 2050 zullen steden wereldwijd tot 3,4 miljard miljoen ton vast afval per jaar produceren, blijkt uit een rapport van de Wereldbank. Tot 12 procent van al dit afval is plastic; het meeste komt op stortplaatsen of in de oceanen terecht.

De wereldwijde plasticproductie bedroeg ongeveer 360 miljoen ton in 2018. De verwachting is dat de komende vijftien jaar zal verdubbelen. De inspanningen van de dichtstbevolkte landen ter wereld zijn daarom cruciaal, zegt het VN-Milieuporgramma.

Geen nationaal verbod

In Mexico adviseerde het VN-Milieuprogramma verschillende Mexicaanse staten over wetten met betrekking tot een verbod op plastic. “Er is momenteel geen wettelijk bindend nationaal instrument dat plastic zakken verbiedt, maar 27 van de 32 Mexicaanse staten hebben al wetten aangenomen om ze te verbieden en anderen overwegen beperkingen op te leggen”, zegt Dolores Barrientos, vertegenwoordiger van het VN-Milieuprogramma in Mexico.

Ondersteuning van burgers is van cruciaal belang bij dergelijke wetten. Tweehonderd organisaties hebben daarom in 2019 de Mexico Zonder Plastic-Alliantie gelanceerd.

Elk gezin in Mexico-Stad gebruikt jaarlijks naar schatting 650 wegwerpplasticzakken. Veel burgers hebben niet gewacht tot het verbod om hun gewoonten te veranderen.

“Deze maatregel werd goed ontvangen door onze klanten, die al sinds 2005 vrijwillig het verbruik van hun plastic zakken verminderden, toen we onze eerste herbruikbare zak lanceerden”, zegt Humberto Fayad Wolff, commercieel directeur van Soriana, een belangrijke retailgroep in Mexico.