Meerdere klimaatextremen tegelijk: "Dit wordt het nieuwe normaal"

In de studie, gepubliceerd in het tijdschrift Earth’s Future, tonen onderzoekers van de VUB, naast universiteiten uit Zweden, Frankrijk en Duitsland, dat in de nabije toekomst meerdere regio’s ter wereld niet langer op zichzelf staande natuurrampen zullen meemaken. Klimaatgerelateerde gebeurtenissen zoals droogte en bosbranden zullen vaker gelijktijdig of kort na elkaar plaatsvinden.

Nieuwe norm

“Het is al langer bekend dat er in veel regio’s meer hittegolven, bosbranden en ernstige droogtes zullen zijn – dat op zich is geen verrassing. Wat ons verraste, is dat de toename zo groot is dat we een duidelijke paradigmawisseling zien, waarbij meerdere gelijktijdige extreme gebeurtenissen de nieuwe norm worden”, zegt hoogleraar Gabriele Messori van de Universiteit van Uppsala, de hoofdauteur van de studie.

Recent zijn onderzoekers een stap verder gegaan in het klimaatonderzoek door gegevens zoals temperatuur, neerslag en windsnelheden in aanvullende modellen te stoppen die informatie geven over de concrete impact op de samenleving. 

Door bijvoorbeeld het effect van klimaatverandering op het risico van bosbranden of overstromingen te berekenen, ontstaat een duidelijker beeld van hoe verschillende regio’s ter wereld daadwerkelijk kunnen getroffen worden. 

Ze keken specifiek naar zes klimaatgerelateerde fenomenen: overstromingen, droogtes, hittegolven, bosbranden, tropische cycloonwinden en mislukte oogsten. “Wat we zien is een zeer zorgwekkend resultaat van gelijktijdige extreme gebeurtenissen wereldwijd”, zegt Derrick Muheki, onderzoeker aan de VUB en coauteur van de studie.

Hittegolven hand in hand met bosbranden

De studie toont aan dat hittegolven in combinatie met bosbranden sterk zullen toenemen in bijna alle regio’s van de wereld. Enkel regio’s waar geen vegetatie is, zoals de Sahara, blijven daarvan gespaard.

Hittegolven en droogtes zullen een terugkerend verschijnsel worden in gebieden zoals het Middellandse Zeegebied en Latijns-Amerika. Maar ook gebieden die nu doorgaans alleenstaande gebeurtenissen ervaren, zoals de meer noordelijk gelegen landen, zullen vaker getroffen worden door combinaties van hittegolven en bosbranden.

De zomer van 2018 in Noord-Europa werd bijvoorbeeld gekenmerkt door uitzonderlijk hoge temperaturen en wijdverspreide bosbranden – wat destijds nog als een uitzonderlijke gebeurtenis werd beschouwd. “Over een paar decennia is dat misschien niet meer zo uitzonderlijk”, zegt Messori.

Uitstoot

De analyse van de onderzoekers hield rekening met verschillende emissiescenario’s. De belangrijkste focus ligt echter op een scenario met middelmatig-hoge uitstoot, dat als realistisch wordt beschouwd gezien de huidige trends in de uitstoot van broeikasgassen.

“We zien deze sterke verschuiving in het gelijktijdig optreden van klimaatextremen zelfs in scenario’s die relatief optimistisch zijn wat betreft emissiereductie”, reageert Wim Thiery, klimaatwetenschapper aan de VUB en coauteur van de studie.

“Het toont aan dat we ons vandaag al moeten voorbereiden op de nieuwe klimaatrealiteit die we in de toekomst zullen ondervinden. Met het oog op de komende klimaattop, COP30, onderstreept dit des te meer hoe belangrijk het is om nu sterke, snelle en diepgaande verminderingen van de wereldwijde koolstofuitstoot door te voeren, om zo de klimaatlast voor jonge en toekomstige generaties te verlichten.”