Landen beslissen over lot wilde dieren en planten

Het bepalen van de exacte waarde van de zwarte markt in wilde dieren en planten is vrijwel onmogelijk. Traffic, een organisatie die zich bezighoudt met het in kaart brengen van illegale handel, schat echter dat het om miljarden dollars per jaar gaat.

De potentiële impact van de handel in wilde dieren en planten op zeldzame en bedreigde soorten leidde in 1973 tot de ondertekening van een internationaal verdrag: de Conventie inzake de Internationale Handel in Bedreigde Wilde Dieren en Planten (CITES).

CITES regelt de handel in meer dan 35.000 soorten planten en dieren. De partijen in het verdrag vergaderen van 24 september tot 5 oktober voor de zeventiende keer. Tijdens de conferentie worden meer dan tweehonderd voorstellen behandeld. Daarvan zijn er 62 gericht op het versoepelen of aanscherpen van de handel in bepaalde soorten.

Ivoor

In een poging stroperij tegen te gaan die verwoestend is voor de Afrikaanse olifanten, roept een groep van 29 Afrikaanse landen, bekend als de Afrikaanse Olifant-Coalitie (AEC), op tot een permanent verbod op de internationale handel in ivoor.

Alle populaties van Afrikaanse olifanten werden in 1989 opgenomen op de CITES-lijst, waarmee in feite ook de handel in ivoor werd verboden. De bescherming werd echter versoepeld in 1997 en 2000, toen de populaties in Botswana, Namibië en Zuid-Afrika herstel vertoonden. Nu de stroperij op olifanten nieuwe hoogten heeft bereikt, wil de AEC een algeheel verbod. Namibië, Zuid-Afrika en Zimbabwe willen juist dat de regels verder versoepeld worden, zodat ivoor legaal verhandeld kan worden.

De Internationale Unie voor Natuurbehoud (IUCN) nam onlangs een resolutie aan waarin er bij landen op aangedrongen wordt de binnenlandse markten te sluiten voor de commerciële handel in ivoor van olifanten.

Terwijl het beleid van de IUCN aanzienlijk moreel gewicht heeft, heeft de organisatie niet de autoriteit regels af te dwingen. "De werkelijke beslissing om olifanten te beschermen wordt genomen tijdens de CITES-conferentie", zegt Vera Weber voorzitter van de dierenbeschermingsgroep Fondation Franz Weber. "We hopen dat de IUCN-stem de afgevaardigden motiveert om de voorstellen van een meerderheid van de Afrikaanse regeringen aan te nemen. Daardoor zou de commerciële handel in ivoor feitelijk verboden worden, en komt er hopelijk een einde aan de catastrofale afname van het aantal olifanten."

Schubdieren

Ondanks de bestaande bescherming, worden schubdieren beschouwd als de zoogdieren die het meest illegaal verhandeld worden. Alle acht soorten schubdieren, die voorkomen in Afrika en Azië, staan op de lijst met ernstig bedreigde soorten van de IUCN. De dieren vallen echter nog onder CITES-regels die een vergunning vereisen voor de handel. Exporterende landen moeten aantonen dat die handel geen negatieve gevolgen heeft voor de soort.

Ondanks deze beperking, werden in de afgelopen tien jaar volgens een rapport van Traffic meer dan een miljoen schubdieren gestroopt en illegaal verhandeld. "Het is duidelijk dat de bestaande wetgeving er niet in slaagt schubdieren uit handen van stropers te houden. Een internationaal verbod is daarom nodig", zegt Heather Sohl van het Wereldnatuurfonds in Groot-Brittannië.

Vijf voorstellen van de Verenigde Staten en achttien andere landen, roepen op tot een verbod op de internationale handel in schubdieren en delen van schubdieren.

Neushoorn

Natuurbeschermingsorganisaties willen dat de koning van Swaziland zijn voorstel intrekt om de internationale handel in neushoornhoorn te legaliseren. Als dat voorstel wordt goedgekeurd, mag het land onder meer hoorns verkopen die opzichters eerder in beslag genomen hebben van stropers. Ook wil het land hoorns bij levende dieren kunnen verwijderen op een manier die niet schadelijk zou zijn voor de neushoorn, en hoorns verhandelen van dieren die onder natuurlijke omstandigheden zijn doodgegaan.

De groeiende vraag naar de neushoornhoorn op de Aziatische markt heeft de stroperij in Afrika en Azië aangezwengeld. Alleen al in Zuid-Afrika, hebben stropers voor het derde jaar op rij meer dan duizend neushoorns gedood.

"Als stroperij zulke verwoestende vormen heeft aangenomen, is de overleving van de neushoorn nu al onzeker geworden", zegt Teresa Telecky, directeur bij Humane Society International, in een verklaring. "Legalisering van de handel in neushoornhoorn kan het laatste duwtje zijn dat nodig is om de soort te laten uitsterven."

Haaienvinnensoep

De vraag naar haaienvinnen voor haaienvinnensoep en kieuwen voor de traditionele geneeskunde bedreigt verschillende haaiensoorten. Tijdens CITES 2013 in Bangkok, belandden vijf haaiensoorten – de witpunthaai, drie soorten hamerhaaien en de haringhaai – en alle manta's op de lijst met beschermde soorten (Appendix II). De afgevaardigden beslissen tijdens deze CITES-conferentie over de bescherming van drie andere haaiensoorten.

De Afrikaanse grijze roodstaartpapegaai is een zeer intelligente vogel, waardoor hij gewild is op de markt van huisdieren. Volgens een recent rapport van de Wildlife Conservation Society en Traffic, heeft de internationale vraag naar de papegaai in Singapore geleid tot een snelle afname van de soort in zijn leefgebied in Centraal en West-Afrika.

In antwoord daarop willen een aantal Afrikaanse landen, onder leiding van Gabon, de grijze roodstaartpapegaai verplaatsen van CITES-Appendix II naar Appendix I, de meest strikte categorie. Zij hopen op die manier de schadelijke commerciële handel in deze wilde vogels te stoppen.