Landbouwgrond in EU zit vol microplastics door bemesting

Landbouwgrond wordt vaak bemest met slib uit waterzuiveringsinstallaties. Dat is een restproduct uit de zuivering van afvalwater, maar het bevat hoge concentraties microplastics.

Wetenschappers van de Universiteit van Cardiff en de Universiteit van Manchester schatten dat jaarlijks tussen de 31.000 en 42.000 ton microplastics - of 86.000 tot 710.000 miljard deeltjes - op de Europese bodems wordt verspreid. Dat is vergelijkbaar met de concentratie van microplastics in het oppervlaktewater van de oceaan.

Groot-Brittannië heeft waarschijnlijk de hoogste hoeveelheid microplastics in de bodem, met 500 tot 1000 microplasticdeeltjes per vierkante meter per jaar. Daarna volgen Spanje, Portugal en Duitsland.

Meststof

De studie, gepubliceerd in Environmental Pollution, schat dat microplastics ongeveer 1 procent uitmaken van het gewicht van het slib.

Zuiveringsslib wordt gebruikt als meststof op boerderijen, en wordt in heel Europa als een duurzame en hernieuwbare bron van mest gezien voor op landbouwgrond. Dit komt mede door EU-richtlijnen die het gebruik van zuiveringsslib in de landbouw bevorderen, in plaats van het te storten of te verbranden.

Microplastics die zich op landbouwgrond verspreiden, komen uiteindelijk via oppervlaktewaterafvoer of infiltratie terug in de natuurlijke waterkringloop.

Gevaarlijk voor dier en mens

Microplastics zijn kleiner dan 5 millimeter en zijn gevaarlijk voor dieren in het wild, omdat die de deeltjes gemakkelijk binnenkrijgen. Bovendien bevatten de kleine plasticdeeltjes vaak verontreinigende stoffen, giftige chemicaliën en gevaarlijke ziekteverwekkers, met mogelijk gevolgen voor de hele voedselketen.

“Ons onderzoek bekijkt of microplastics daadwerkelijk worden verwijderd bij afvalwaterzuiveringsinstallaties, of simpelweg terug in het milieu worden verplaatst”, zegt hoofdauteur James Lofty van de Universiteit van Cardiff. “Door het gebrek aan strategie van waterbedrijven om microplastics in zuiveringsslib te beheren, belandt deze verontreiniging terug in de bodem en uiteindelijk terug in het aquatische milieu.”

Allerkleinste deeltjes

Voor hun onderzoek bekeek het team watermonsters van de Nash-afvalwaterzuiveringsinstallatie in Zuid-Wales. De analyse bleek dat elke gram zuiveringsslib tot 24 microplastische deeltjes bevatte, ongeveer 1 procent van het gewicht.

Deze gegevens werden vervolgens gekoppeld aan cijfers van de Europese Commissie en Eurostat over het gebruik van zuiveringsslib als meststof in het hele continent, om zo de impact in heel Europa te beoordelen.  

Omdat de onderzoekers geen microplastics hebben geanalyseerd die kleiner zijn dan 1 mm, zullen de totale concentraties waarschijnlijk nog een stuk hoger liggen dan de schattingen in dit onderzoek.

Regelgeving ontbreekt

Momenteel is er geen Europese wetgeving die de aanwezigheid van microplastics in gerecycleerd zuiveringsslib beperkt of controleert. Er moeten dan ook meer inspanningen worden geleverd om de monitoring van microplastic in rioolslib en landbouwbodems te versterken, vinden de onderzoekers. “Dat zou een nauwkeuriger beeld geven van de verontreinigingsniveaus in bodems in heel Europa”, zeg Lofty.