Klimaat bedreigt cruciaal meer voor Afrikaanse visserij

Een nieuwe studie in Science Advances luidt de noodklok over de impact van de klimaatverandering op het Tanganyikameer. Als het meer onder druk komt te staan, zal dat rechtstreeks invloed hebben op de voedselvoorziening van miljoenen inwoners van de omringende landen Tanzania, de Democratische Republiek Congo, Burundi en Zambia.

“De vis in het Tanganyikameer is een uiterst belangrijke bron van voedsel voor arme mensen uit deze vier landen”, zegt hoofdauteur Michael McGlue. “De veerkracht om met milieuveranderingen om te gaan is in de regio al vrij laag. Onze studie toont aan dat de klimaatverandering kan leiden tot grote verstoringen op vlak van voedselvoorziening en werkgelegenheid in de visserij.”

Bodemstalen

Een kleine vissoort die de plaatselijke naam dagaa draagt, is in overvloed aanwezig in het Tanganyikameer. Met name de armere bevolking in Tanzania, de Democratische Republiek Congo, Burundi en Zambia is er sterk afhankelijk van.

Dagaa voedt zich met algen en plankton, wat betekent dat een grotere algenproductie in het meer resulteert in een groter aantal vissen. Hoe het aquatische milieu reageert op externe invloeden zoals het klimaat is van cruciaal belang om gezonde visbestanden in stand te houden.

McGlue en zijn team verzamelden twaalf dagen lang bodemstalen van het meer. Uit de sedimentlagen konden ze “aflezen” hoe de klimaatverandering het meer beïnvloedt.

“Dat is cruciaal als leidraad voor visserijbeheer”, zegt McGlue. Het team observeerde een toename van de algenproductie als gevolg van verhoogde zonnestraling (de hoeveelheid energie van de zon die de atmosfeer van de aarde bereikt). Volgens de studie resulteert de hoge zonnestraling, samen met andere weerfenomenen in  toegenomen algengroei in het zuiden van het Tanganyikameer. Dat lijkt op het eerste gezicht goed nieuws voor de dagaa, maar op andere plaatsen zag het team dat andere omstandigheden zoals warmer oppervlaktewater, droogte of het weerfenomeen El Niño een andere uitwerking hadden op het aquatische milieu.

Kennis nodig

“Deze gedetailleerde kennis is nodig om abrupte veranderingen in klimaatprocessen vast te leggen”, zegt coauteur Jeffery Stone van de Indiana State University.

Het team zegt dat de sociaaleconomische bedreiging die door veranderende klimaatomstandigheden kan worden veroorzaakt, reëel is voor Afrika ten zuiden van de Sahara. Ze hopen dat hun bevindingen kunnen helpen bij het management van het meer op de lange termijn.

“Gewapend met deze kennis kunnen strategieën voor visserijbeheer worden ontworpen die de uitdagingen het hoofd bieden”, zegt McGlue. “Dat is belangrijk omdat klimaatveranderingen die de voedselzekerheid beïnvloeden de armen onevenredig veel schade berokkenen. Het is een manier waarop wetenschap en sociale rechtvaardigheid met elkaar verweven kunnen worden”.