Jules Vertriest, de eerste Vlaamse klimaatarts: “Er is nog veel ruimte om de klimaatverandering slim aan te pakken”

Hoe kwam je erbij om meteen na je studie geneeskunde te solliciteren als klimaatarts?

Jules Vertriest: “Ik kom uit een TSO-richting en heb eerst een diploma bedrijfsmanagement behaald  aan de hogeschool. De interesse om verder te studeren was daarmee gewekt. Ik heb me een jaar lang toegelegd op wetenschappen om me voor te bereiden op het toelatingsexamen geneeskunde. Alles samen ben ik dus wel even bezig geweest met studeren en het plan was om me na mijn afstuderen te specialiseren als anesthesist.

Toen kwam de vacature voor klimaatarts online en die werd mij zowel door mijn vrouw als door verschillende vrienden doorgestuurd omdat ze mij hier helemaal in zagen. Ze hadden gelijk. De baan sluit nauw aan bij mijn waarden en normen. Ik voelde meteen dat het mijn kans was om met een serieuze problematiek als de klimaatverandering niet langer alleen bezig te zijn als idealist, maar ook echt de daad bij het woord te kunnen voegen.

Dat klinkt misschien romantisch, maar het is wel hoe ik mij daarbij voel (lacht). Mensen mee krijgen begint bij hen goed te informeren, zonder te panikeren of met een belerend vingertje te zwaaien. En zo kan er veel gewonnen worden op comfort in een sterk veranderend klimaat.”

Waarom hebben we nood aan een klimaatarts die naar een globaal thema als de klimaatverandering met een 'Vlaamse bril' kijkt?

“De klimaatverandering heeft effect op onze gezondheid, dat weten we. Er komen meer hittegolven aan, droogteperiodes maar ook overstromingen. Daarnaast gaan we ook te maken krijgen met de uitheemse tijgermug die ziektes kan overbrengen als zika, dengue,en chikungunya. Gelukkig zijn er tot nog toe nog geen gevallen bekend, maar preventief werk is broodnodig om dat zo te houden.

De afgelopen hete dagen gingen veel mensen verkoeling zoeken aan een van de stranden die wij in ons land gelukkig hebben, maar dan is het belangrijk om mensen te informeren om de UV-index te checken op de app van het KMI om te weten wanneer de zon veilig is, wanneer je de zon beter even helemaal mijdt of wanneer je best zonnecrème smeert.

Vlaanderen heeft net als elke andere regio een unieke geografie en dat betekent dat ik in kaart moet brengen welke de grootste risico’s van de klimaatverandering voor ons zijn. Die zijn vaak helemaal anders dan voor andere landen. Statistisch gezien lijkt in Vlaanderen 17 graden Celsius de ideale temperatuur. In de statistieken zie je dan de minste oversterfte. Bij hoge temperaturen zie je de mortaliteit toenemen bij mensen met chronische aandoeningen. Een land als Spanje zal andere gezondheidsuitdagingen hebben dan Vlaanderen, het is daar sowieso al warmer. Ook de verschillende ruimtelijke ordening van landen speelt een rol, waardoor we ons niet altijd met onze buurlanden kunnen vergelijken.

Vlaanderen is bijvoorbeeld dichtbevolkt en heeft steden waar meer groene ruimte gestimuleerd zou moeten worden, denk maar aan Antwerpen of Gent. Er wonen anderzijds ook veel mensen buiten de steden, in relatief groene zones. Dat zijn allemaal unieke gegevens die maken dat er zelfs voor een kleine regio als de onze geen eenduidige aanpak nodig is, maar een aanpak op maat die rekening houdt met alle omstandigheden en alle bevolkingsgroepen.”

Je bent hele dagen bezig met klimaateffecten als hitte, de toename van nieuwe pollen of de klimaatverandering die ook nieuwe infectieziekten vleugels geeft. Anderzijds benadruk je het grote belang om positief te blijven. Wat geeft je hoop?

“Ik ben hoopvol over alle zaken die mogelijk zijn om onszelf en onze huizen koel te houden zoals zonnewering of de aanplanting van meer groen. We werken aan evacuatieplannen om minder mobiele mensen snel te kunnen evacueren in geval van overstromingen en roepen burgers op om tijgermuggen te melden.

Ik ben niet de persoon die de klimaatverandering zal oplossen. Ik kom vertellen hoe we onszelf kunnen helpen daarin. Studies tonen aan dat wie zich adequaat voorbereidt, de schade enorm kan beperken. Er is nog heel veel ruimte om slimme dingen te doen.”