Honger dreigt voor rivierbewoners in visrijk Amazonegebied

Wie in zeer dunbevolkt tropisch gebied woont met uitgestrekte bossen en veel rivieren, heeft voldoende voedsel. Daar gingen zowel politici als wetenschappers lange tijd van uit. Dat blijkt niet op te gaan voor de ribeirinhos, de rivierbewoners in het Amazonegebied, blijkt uit een Braziliaans-Britse studie.

Ze leven van de visvangst. Maar door jaarlijkse overstromingen verspreiden de vissen zich, waardoor ze veel moeilijker te vangen zijn. Ondervoeding en honger dreigen voor deze groep, zeggen de onderzoekers.

Hele dagen zonder voedsel

De onderzoekers onderzochten de vangstpercentages van 22 ribeirinhos-gemeenschappen over een afstand van meer dan 1000 kilometer langs de Purus, de rivier die naar de regionale hoofdstad Manaus stroomt. Ze berekenden de hoeveelheid vis die ze vangen voor elk uur dat ze vissen. 

Tijdens de overstromingen moeten de ribeirinhos drie keer zo lang vissen als bij lage waterstanden. De vangstpercentages dalen met 73 procent, de gevangen hoeveelheid vis daalt met de helft, ondanks de grotere inspanningen.

Daardoor zitten families hele dagen zonder voedsel en moeten ze maaltijden overslaan of kleinere porties eten.

In de hele wereld

“De bevindingen van dit onderzoek geven aan dat we in de hele wereld mogelijk voedselinstabiliteit over het hoofd zien in gebieden waar mensen voor voedsel afhankelijk zijn van dieren in het wild”, zegt hoofdonderzoeker Daniel Tregidgo. “Het kan zijn dat deze instabiliteit, die gevaarlijk is voor de menselijke gezondheid, vaak voorkomt.”

Van weinig rivieren ter wereld variëren de waterstanden zo sterk als van de Purus. Bij jaarlijkse overstromingen komen grote stukken bos onder water te staan. 

De ribeirinhos behoren tot de armste Brazilianen. Ze leven in kleine gemeenschappen verspreid over duizenden kilometers langs de Amazone-riviersystemen. Ze wonen vaak ver weg van winkels, hebben geen elektriciteit en beschikken niet over mogelijkheden om vee te houden. Visvangst is daarom cruciaal om te overleven.

Bushmeat

De onderzoekers stelden vast dat de ribeirinhos de dalende visvangst proberen te compenseren door vaker in de bossen op bushmeat te gaan jagen. Een trend die zware gevolgen kan hebben, omdat het toenemende aantal waterkrachtcentrales de druk op de visbestanden verhoogt, zegt medeonderzoeker Paulo Pompeu. 

“Omdat de bouw van waterkrachtdammen in het Amazonebekken een enorme groei doormaakt, kan zo’n grote bedreiging voor de visbestanden leiden tot een toenemende jachtdruk op landdieren.”

Het onderzoek van de universiteiten van Lavras en Lancaster is gepubliceerd in het vaktijdschrift People and Nature.